تعهد به دیپلماسی؛ حلقه مفقوده رویکرد آمریکا به مذاکرات غیرمستقیم با ایران

دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا به میانجی‌گری عمان که برای روز شنبه، ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۴ در رُم، پایتخت ایتالیا برنامه‌ریزی شده بود، به تعویق افتاد.

انتشار خبر تعویق این دور از مذاکرات در پنجشنبه، ۱۱ اردیبهشت، در حالی رخ داد که پیچیدگی‌های این روند درپی اقدام‌ها و موضع‌گیری‌های ضدونقیض آمریکا ازجمله اعمال تحریم‌ها تشدید شده بود.

پیچیده شدن مسیر مذاکرات

با عبور مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا از چارچوب و کلیات در دور دوم و ورود آن به جزئیات در دور سوم، پیچیدگی‌های روند مذاکرات آشکار شد.

اکنون تحقق توافق همان‌طور که سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه گفت نیازمند اراده سیاسی قاطع و نگرش منصفانه است. 

وی با بیان اینکه ایران به همراه طرف‌های عمانی و آمریکایی، تصمیم به تعویق دور چهارم مذاکرات به دلایل تدارکاتی و فنی گرفت، تصریح کرد: از طرف ایران، هیچ تغییری در عزم ما برای دستیابی به یک راه‌حل مذاکراتی ایجاد نشده است؛ ما بیش از هر زمان دیگری مصمم به دستیابی به یک توافق عادلانه و متوازن هستیم: توافقی که پایان تحریم‌ها را تضمین و درباره اینکه برنامه هسته‌ای ایران برای همیشه صلح‌آمیز خواهد ماند اعتمادسازی کند، ضمن آنکه تضمین شود حقوق ایران به طور کامل رعایت خواهد شد.

واشنگتن که در میانه مذاکرات غیرمستقیم با ایران، اقدام به اعمال دور‌های جدیدی از تحریم‌ها علیه ایران و لفاظی‌ها و موضع‌گیری‌های متناقض کرد، درپی به تعویق افتادن دور چهارم مذاکرات در توجیهی فرافکنانه مدعی شد که اساسا زمان و مکان دور چهارم تعیین نشده بود.

در عین حال، سه کشور اروپایی که پیشتر انفعال خود را در زمینه پیشبرد برجام به‌عنوان یک سند بین‌المللی درپی خروج آمریکا از این توافق نشان دادند، طی ماه‌های گذشته اد‌عای استفاده از سازوکار ماشه را تکرار کردند.

این ادعا‌ها که آخرین نمونه آن بیانیه وزارت خارجه فرانسه بود، پاسخ مناسبی از سوی ایران دریافت کرد.

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه نیز در واکنش به ادعای فرانسه درباره استفاده از سازوکار ماشه در صورت شکست مذاکرات، هشدار داد که تهران هرگونه تلاش برای فعال‌سازی سازوکار ماشه را خط قرمز خود تلقی می‌کند و در برابر آن، اقدام‌های متقابل و متناسبی را در دستور کار دارد.

درپی تعویق دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا، گمانه‌زنی‌هایی درباره موضوع‌های اختلافی میان ایران و آمریکا که پس از ورود مذاکرات به مرحله جزئیات بالا گرفته بودند، مطرح شدند.

محمدحسین رنجبران، مشاور وزیر امور خارجه با انتشار پیامی در صفحه ایکس ضمن اشاره به روند رسانه‌های غربی در انتشار اخبار کذب، تصریح کرد: خبر‌هایی که طی این ۲ روز خبرگزاری رویترز با استناد به منبع آگاه یا مقام ارشد ایرانی در حوزه هسته‌ای منتشر و ادعا‌های عجیبی در مورد موضوع‌های هسته‌ای را مطرح می‌کند، کذب محض و گمراه‌کننده است.

گذشته از همه این گمانه‌زنی‌ها و اطلاعات متناقض مطرح شده درباره موضوع‌های اختلافی میان ایران و آمریکا در رسانه‌های غربی، ایران همواره تاکید کرده است که هرگونه توافق، تنها در صورت احترام به حق حاکمیتی کشور در بهره‌برداری صلح‌آمیز از فناوری هسته‌ای ممکن خواهد بود.

تعهد ایران به دیپلماسی

واشنگتن در میانه مذاکرات و به‌صورت خاص طی یک هفته گذشته ۲ دور جدید تحریم علیه ایران اعمال کرد؛ اقدامی که ازسوی ایران به‌شدت محکوم شد.

وزارت امور خارجه با انتشار بیانیه‌ای ضمن اشاره به اینکه ایران متعاقب نامه دونالد ترامپ به رهبر انقلاب و اعلام آمادگی برای انتخاب مسیر دیپلماسی جهت حل بحران غیرضروری و تصنعی ایجادشده بر سر برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران، با رویکردی مبتنی بر حسن‌نیت و به پشتوانه اقتدار و اعتماد ملی، وارد گفت‌وگوی غیرمستقیم با آمریکا شد، چارچوب ایران برای شرکت در این مذاکرات را مجددا تشریح کرد.

این بیانیه با تاکید بر تعهد ایران به مسیر دیپلماسی و اعلام آمادگی برای ادامه مذاکرات، تصریح کرد: ایران به هیچ عنوان رویکرد‌های مبتنی بر تهدید و فشار را که همگی بر خلاف اصول منشور ملل متحد و حقوق بین‌الملل بوده و با هدف ضربه‌زدن به منافع ملی ایران و تضییع حقوق انسانی هموطنان ایرانی طراحی شده است، برنمی‌تابد.

بیانیه وزارت امور خارجه با تاکید بر اینکه رفتار‌های غیر قانونی یادشده تغییری در مواضع منطقی، مشروع و مبتنی بر حقوق بین‌الملل ایران ایجاد نخواهد کرد، تصریح کرد: بدون تردید آزمودن دوباره شیوه‌ها و شگرد‌های ناموفق، نتیجه‌ای جز تکرار همان ناکامی‌های پرهزینه قبلی نخواهد داشت.

تعهد ایران به دیپلماسی فراتر از موضع‌گیری‌های رسمی، در رایزنی‌های مختلف وزیر امور خارجه با مقام‌های منطقه‌ای و بین‌المللی خود را نمایان ساخت.

عراقچی در تماس تلفنی با آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، ضمن ارائه گزارشی از روند مذاکرات و تمهیدات عمان برای برگزاری دور بعدی، به رویکرد مسئولانه ایران در انتخاب مسیر دیپلماتیک برای حل مسئله تصنعی ایجادشده درباره برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز خود اشاره کرد.

وی با بیان اینکه، پیشبرد مسیر یادشده مستلزم وجود اراده جدی و واقع‌بینی از سوی طرف مقابل است، تاکید کرد: رفتار‌ها و گفتار‌های ضدونقیض مقام‌های آمریکا به همراه ادامه تحریم و تهدید علیه ملت ایران، موجب تشدید بی‌اعتمادی و سوءظن نسبت به جدیت آمریکا برای پیشبرد مسیر دیپلماسی شده است.

عراقچی همچنین با اشاره به برگزاری چند دور گفت‌و‌گو با سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلیس ظرف یک سال گذشته، بر آمادگی کشورمان برای ادامه تعامل با طرف‌های اروپایی تاکید و ابراز امیدواری کرد این سه کشور رویکرد سازنده‌ای در قبال حل و فصل مسالمت‌آمیز اختلافات موجود در پیش بگیرند.

اعلام آمادگی ایران برای مذاکره و رایزنی با تروئیکای اروپایی که به دلیل تعویق برگزاری دور چهارم مذاکرات، به تعویق افتاد، تاکید دیگری بر تعهد ایران به دیپلماسی برای حل‌وفصل مشکلات است.

واشنگتن؛ سرگردان در میان گزینه‌های دیپلماسی و اعمال فشار

استفاده دولت آمریکا از الگوی فشار در میانه مذاکرات غیرمستقیم بیش از آنکه نشان‌دهنده رویکردی آگاهانه در واشنگتن باشد، از اختلاف نظر داخلی و سردرگمی در انتخاب مسیر درست حکایت دارد.

برکناری مایکل والتز، مشاور امنیت ملی آمریکا تقریبا همزمان با انتشار خبر تعویق دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم بخشی از وضعیتی است که واشنگتن در آن گرفتار شده است.

یک واقعیت بنیادین غیرقابل تغییر

وزیر امور خارجه به‌تازگی با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس، تاکید کرد: تکرار دروغ واقعیت‌های بنیادین را تغییر نمی‌دهد؛ ایران به‌عنوان یکی از امضاکنندگان موسس معاهده ان‌پی‌تی، کاملا حق داشتن چرخه کامل سوخت هسته‌ای را دارد. 

عراقچی با تاکید بر اینکه از موضع‌گیری حداکثری و لفاظی‌های تحریک‌کننده چیزی بجز نابود کردن شانس موفقیت حاصل نمی‌شود، تصریح کرد: یک توافق معتبر و پایدار در دسترس است؛ تنها چیزی که لازم است اراده سیاسی قاطع و نگرش منصفانه است.

در حالی که واشنگتن شاهد بالا گرفتن اختلاف‌های داخلی درباره مذاکرات غیرمستقیم با ایران در عرصه داخلی است و به همین دلیل مذاکرات را با چاشنی تحریم و تهدید در آمیخته است، ایران و هیئت مذاکره‌کننده آن با رویکردی حرفه‌ای به دیپلماسی پایبند مانده است.

باید توجه داشت که پایبندی ایران به دیپلماسی مشروط به اراده سیاسی قاطع و نگرش منصفانه برای دستیابی به توافق عادلانه، متوازن و پایدار است؛ توافقی که براساس حقوق بین‌الملل و تعهد‌های ایران در چارچوب ان‌پی‌تی بوده و لغو واقعی تحریم‌ها را درپی داشته باشد.

انتهای پیام/