بازی تکراری آمریکا و تروئیکا در زمین آژانس؛ آمادگی ایران برای پاسخ به سناریو‌های احتمالی
نگاهی به رویکرد سیاست‌زده و سیاسی‌کاری‌های آژانس بین المللی انرژی اتمی در موضوع هسته‌ای ایران به‌ویژه در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که تهران همواره به‌عنوان بازیگری منطقی پاسخی درخور به این روند داده است.
نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، دوشنبه، ۹ ژوئن (۱۹ خرداد) در وین به‌صورت رسمی آغاز می‌شود و تا ۱۳ ژوئن (۲۳ خرداد) ادامه خواهد داشت؛ بررسی گزارش‌های مربوط به موضوع هسته‌ای ایران، وضعیت برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل یکی از برنامه‌های این نشست اعلام شده است.
این در حالی است که به‌تازگی ایران با انتشار یادداشتی حقوقی ادعا‌های آژانس در گزارش اخیرش را رد کرده و آن‌ها را افتراآمیز خواند؛ نقطه کانونی این یادداشت حقوقی، تکرار موضوع سیاسی‌کاری آژانس و استناد آن به اطلاعات غیرمعتبر با هدف اعمال فشار و فضاسازی علیه موضوع هسته‌ای ایران است.
میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین نیز با اشاره به آغاز نشست فصلی شورای حکام، نوشت: آمریکا و سه کشور اروپایی قصد دارند پیش‌نویس قطعنامه‌ای را در این زمینه ارائه دهند؛ مطمئنا، این کار نتایج مثبتی به همراه نخواهد داشت.
تاکنون گزارش‌ها و خبر‌های مختلفی درباره این نشست و قطعنامه ضدایرانی که قرار است به آن ارائه شود، منتشر شده است.
صحبت از قطعنامه ضدایرانی در این نشست در حالی مطرح شده که ایران بارها داشتن هرگونه برنامه تسلیحات هسته‌ای را رد کرده و تاکید کرده که برنامه هسته‌ای براساس گزارش‌های آژانس صلح‌آمیز است.
در عین حال، ایران چند روز پیش از نشست شورای حکام با توزیع یادداشت ۱۹ صفحه‌ای در میان اعضای شورای حکام، بازرسان آژانس را به استفاده از ادبیات غیرحرفه‌ای و ارائه شواهد بی‌اساس متهم کرد.
این سند منتشرشده در ۳ ژوئن (۱۳ خرداد) ضمن تحلیل گزارش ۳۱ مه (۱۰ خرداد) آژانس، این نهاد و مدیرکل آن را به تحریف فعالیت‌های هسته‌ای ایران با استناد به اطلاعات نادرست متهم کرده و ادعای آژانس درباره ضبط اسناد محرمانه بازرسان توسط تهران را تکذیب کرده و آن را نشانه‌ای از رویکرد غیرحرفه‌ای آژانس دانست.
در این یادداشت تاکید شد که اگر این کشور‌ها تصمیم بگیرند از صبر ایران سوء‌استفاده کرده و بر مسیر غلط خود پافشاری ورزند، ایران ناگزیر خواهد بود متناسب با شرایط و اقدام‌های طرف‌های دیگر، تصمیم‌های مقتضی را اتخاذ و اجرا کند.
سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه پیشتر با تاکید بر این نکته که گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باید فنی و غیرسیاسی باشد، گفت که در دیدار با گروسی در قاهره ناخرسندی ایران از گزارش اخیر آژانس را اعلام کرد.
کاظم غریب‌آبادی، معاون حقوقی و بین‌المللی وزارت خارجه هم در یادداشتی متعاقب انتشار گزارش آژانس، اعلام کرد: ما هشدار‌های جدی را به آژانس و کشور‌های بانی اقدام‌های سیاسی علیه ایران داده‌ایم.
وی ضن انتقاد از سیاسی‌کاری و سیاست‌زدگی آژانس، تصریح کرد: گزارش‌های آژانس و مواضع مدیرکل آژانس، خوراک لازم را برای برخی کشور‌های سوءاستفاده‌گر که فضای سیاسی را بر شورای حکام آژانس حاکم کنند، تهیه می‌کند.
غریب‌آبادی همچنین به طرف‌های غربی هشدار داد که اگر اقدام خاصی در نشست پیش روی شورای حکام انجام دهند، ایران قطعا تصمیم‌های لازم را در حوزه فعالیت‌های هسته‌ای خود و دسترسی‌های آژانس خواهد گرفت.
تردیدی نیست که آمریکا و تروئیکای اروپایی در ادامه استراتژی استفاده سیاسی از آژانس، تلاش‌های خود را برای به‌راه انداختن بازی روانی با هدف تحت فشار قرار دادن ایران کلید زده‌اند تا به زعم خود بر مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا از یک‌سو و مذاکرات ایران و اروپا ازسوی دیگر اثر بگذارند.
اروپای سرخورده از کنار گذاشته شدن از مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا، تلاش می‌کند از این طریق خود را وارد روند یادشده کند و آمریکا قصد دارد از این مسیر فشار را بر ایران افزایش دهد.
بازی که بازیگران غربی در وین به‌راه انداخته‌اند، همان اعمال نفوذ و فشار بر آژانس و ابزارسازی این نهاد برای دست یافتن به هدف‌های نامشروعی است که بارها با مخالفت ایران مواجه شده‌اند.
اصرار غربی‌ها روی تشدید فشار بر ایران از طریق صدور قطعنامه جدید با در نظر داشتن رویکرد‌های اصولی و تغییرناپذیر ایران، محکوم به شکست است.
ورای همه گمانه‌زنی‌ها درباره نتیجه نشست پیش روی شورای حکام، ایران تاکید کرده است که برای هر سناریویی آماده است و گزینه‌های حداقلی و حداکثری را در دستور کار دارد.
نگاه به تجربه‌ها و بازخوانی آن‌ها همان‌قدر که نگاه به واقعیت‌های جاری اهمیت دارند، همیشه اقدامی مفید برای بازیگران سیاسی در عرصه بین‌المللی بوده است؛ واقعیت امر این است که ایران ۲۰۲۵ دارای صنعت هسته‌ای به مراتب توسعه یافته‌تر است و تجربه نشان می‌دهد که تهران هیچ‌گاه از حق مسلم غنی‌سازی خود کوتاه نمی‌آید.
عبور از این پیچ سخت دیپلماسی محصور در دیوار‌های بلند بی‌اعتمادی قطعا با سیاست‌زده کردن موضوع‌های فنی و نهاد تخصصی مانند آژانس امکان‌پذیر نیست، بلکه با پرهیز از چنین رویکرد‌هایی به‌ویژه استفاده همزمان آن‌ها با سیاست تهدید و تحریم ممکن می‌شود.
آمریکا و تروئیکای اروپایی با اقدام‌های اشتباه خود در حال تبدیل موضوع هسته‌ای ایران به یک گره هستند؛ این در حالی است که مسیر سهل و مورد تاکید ایران یعنی دیپلماسی چشم‌انداز روشن، منطقی و منصفانه‌ای برای حل‌وفصل اختلاف‌ها ارائه می‌کند.
آژانس باید در چارچوب وظایف و مسئولیت‌های تعریف‌شده خود، ضمن اجتناب از سیاسی‌کاری، امکان موفقیت دیپلماسی را افزایش داده و از ایجاد رویه‌ای برای بی‌قانونی بیشتر جلوگیری کند.
انتهای پیام/
