فرهاد شهرکی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در زابلدر تشریح جزئیات بیست و نهمین نشست کمیته مشترک کمیساران آب، مطابق با معاهده دوجانبه ایران و افغانستان درباره آب هیرمند که در روزهای ۱۷ و ۱۸ اردیبهشت‌ماه در کابل برگزار شد، اظهار داشت: طرف افغانستانی پس از چند سال اعتراض و کشمکش، همچنان بر نادیده گرفتن مفاد معاهده ۱۳۵۱ و تداوم سیاست‌های اصرارآمیز بر عدم پرداخت حق‌آبه کامل پافشاری می‌کند.
نماینده مردم سیستان در مجلس شورای اسلامی افزود: این جلسه که به‌نظر می‌رسد از نخستین نشست‌هایی است که هر دو نماینده مردم سیستان در مجلس شورای اسلامی در آن حضور داشتند، در اصل به منظور بررسی وضعیت آب سال ۱۴۰۲-۱۴۰۳ در قالب مفاد معاهده ۱۳۵۱ برگزار شد؛ جلسه‌ای که به‌صورت سالانه و در دو کشور ایران و افغانستان برگزار می‌شود و هر بار در یکی از دو طرف برای پیگیری و پایش اجرای مفاد معاهده تشکیل می‌شود.
وی ادامه داد: این نشست بخشی از روند اجرایی بندهای معاهده بین‌المللی آب هیرمند است که در آن طرفین درباره میزان آب ورودی، وضعیت حق‌آبه و چالش‌های علمی و سیاسی مرتبط به توافقات گفت‌وگو می‌کنند. در این جلسه، در کنار کمیسر آب و معاون وزیر نیرو افغانستان، کارشناسان خبره ایرانی و افغانستانی، مدیرعامل آب منطقه‌ای سیستان و بلوچستان و کارشناسان بین‌المللی حضور داشتند.
شهرکی ادامه داد: در ابتدای جلسه کمیسار افغانستان مطالبی مبنی بر غیر نرمال بودن سال آبی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ اعلام و تاکید کرد بر اساس آمار ایستگاه سنجش «دهراود» که در بالا دست سد «کجکی» واقع است، میزان بارش‌ها و آب‌های ورودی کمتر از حد انتظار است و بر این نکته تصریح داشت که رعایت مفاد معاهده، الزام‌آور است و بر اساس این داده‌ها، حق‌آبه ایران باید کاهش یابد.
نماینده مردم سیستان در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: در مقابل، کارشناسان ایرانی با استناد به داده‌های ماهواره‌ای و تصاویر علمی جهانی، اعلام کردند که سال مورد نظر نرمال بوده و میزان بارندگی‌ها و توسعه فعالیت‌های کشاورزی در پروژه‌های منطقه‌ای نشان می‌دهد وضعیت از نظر علمی و آماری، عادی است. آنان تصریح کردند این داده‌ها معتبرترین شاخص‌های علمی روز جهان است و نباید به آمارهای محدود و فقط محلی استناد کرد.
وی تاکید کرد: افغانستان بر اساس مفاد معاهده تنها به داده‌های ایستگاه «دهراود» استناد داشت و تاکید کرد استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و داده‌های روزانه در معاهده ذکر نشده و قابل قبول نیست. آن‌ها حتی اعلام کردند اگر ایران اعتراض دارد، می‌تواند درخواست دهد ایستگاه «دهراود» مجدداً مورد بررسی قرار گیرد؛ اما در نهایت بر سیاست قبلی خود اصرار داشتند و خواستار کاهش میزان حقوق آب شدند.
شهرکی افزود: ایران پیشنهاد داد دستگاه‌های سنجش آنلاین و برخط در ایستگاه «دهراود» نصب شود تا داده‌ها به‌صورت مستقیم و روزانه برای هر دو طرف ارسال شود. حتی اعلام کردیم نیروی انسانی ۲۴ ساعته برای پایش وضعیت آب در آنجا مستقر کنیم، اما این پیشنهاد نیز مورد قبول طرف افغانستانی قرار نگرفت و گفتند که در معاهده چنین توافقی ذکر نشده است و باید درخواست آن به‌صورت یک بند جدید مطرح شود.
نماینده مردم سیستان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به وضعیت جاری اظهار داشت: در مورد سال آبی جاری(۱۴۰۳-۱۴۰۴)، مجدداً طرف افغانستانی ارقام مربوط به ایستگاه دهراود را ارائه و اعلام کرد که سال غیرنرمال و حق آب ما کمتر است اما کارشناسان ایرانی با استناد به داده‌های ماهواره‌ای و تصاویر علمی، بار دیگر تصریح کردند که سال در حالت نرمال بوده و میزان آب باید بیشتر از این مقدار باشد.
وی ادامه داد: در این بین طرف افغانستانی بر ادعای خود پافشاری و تاکید کرد که داده‌های ماهواره‌ای در معاهده ذکر نشده و قابل استناد نیست؛ در نتیجه حق‌آبه ایران باید کاهش یابد؛ در حالی که بر اساس مفاد معاهده، حق آب ایران باید در هر شرایطی رعایت شود اما این کشور همچنان بر استراتژی عدم اجرای کامل معاهده تأکید دارد.
شهرکی در ادامه با ابراز نگرانی، گفت: یکی دیگر از موارد مهم، بحث تعیین دقیق مرز آبی در منطقه میل ۵۱ و ۵۲ است. بر اساس مفاد معاهده محل اینکه آب‌های ورودی به ایران از کجا آغاز می‌شود باید مشخص شود؛ این موضوع سال‌ها مغفول مانده و نیازمند اقدامات عملی است.
نماینده مردم سیستان در مجلس شورای اسلامی افزود: در این جلسه توافق شد کمیته‌ای مشترک از وزارت امور خارجه ایران و افغانستان در چند ماه آینده برای تعیین این مرز تشکیل و محل دقیق آن مشخص شود. این موضوع، در صورت حل‌وفصل می‌تواند بر میزان حق‌آبه ایران تاثیر مثبتی داشته باشد.
وی در پایان تصریح کرد: آنچه مسلم است، طرف افغانستانی تلاش دارد با استناد به سیاست‌های نادرست و داده‌های غلط، سال‌ها را غیرنرمال جلوه دهد و بر کاهش حق‌آبه تأثیرگذار باشد اما ایران بر مبنای داده‌ها و اسناد علمی مصمم است حق‌آبه خود را کامل دریافت کند و هرگونه اقدام مغایر با معاهده مورد پیگیری قضایی و دیپلماتیک قرار می‌گیرد.
شهرکی با استناد به گزارش‌هایی از جمله گزارش‌های سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد(فائو) و تاکید بر ضرورت تحلیل تصاویر ماهواره‌ای، اظهار داشت: شواهد متقن نشان می‌دهد حجم قابل توجهی از آب رودخانه هیرمند در بالادست سد کجکی و در بالادست ایستگاه سنجش دهراود برای توسعه باغات و اراضی کشاورزی در حال بهره‌برداری است. این توسعه کشاورزی که در تصاویر ماهواره‌ای به وضوح قابل مشاهده است، به شکل چشمگیری افزایش یافته و این امر به طور مستقیم بر میزان آب ورودی به ایران تاثیر منفی گذاشته است.
نماینده مردم سیستان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه این موضوع بارها در جلسات مختلف با مقامات مسئول در داخل کشور و همچنین نمایندگان طرف افغانستانی مطرح شده، افزود: متاسفانه علی‌رغم ارائه مستندات و شواهد متقن، طرف افغانستانی همچنان مدعی است توسعه کشاورزی در بالادست سد کجکی هیچ ارتباطی با معاهده حق‌آبه هیرمند ندارد؛ این در حالی است که تصاویر ماهواره‌ای و گزارش‌های کارشناسی خلاف این ادعا را ثابت می‌کند.
به گزارش تسنیم، نشست‌های کمیته مشترک آب هیرمند یکی از سازوکارهای تعریف شده در معاهده ۱۳۵۱ شمسی(۱۹۷۳ میلادی) میان ایران و افغانستان است که به منظور نظارت بر اجرای توافقات و رفع اختلافات احتمالی طراحی شده است.
توئیت نماینده زابل بعد از نشست کمیته مشترک کمیساران آب
انتهای پیام/
