به گزارش ایتنا و به نقل از اسپیس، پژوهشگران با بهره‌گیری از تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) ناسا، توانسته‌اند بار دیگر نشانه‌هایی از ترکیبات شیمیایی خاصی را در جو سیارهٔ K2-18b تشخیص دهند؛ ترکیباتی که عمدتاً از فعالیت‌های زیستی ناشی می‌شوند.
یکی از این ترکیبات «دی‌متیل سولفید» (DMS) نام دارد که روی زمین به‌طور عمده توسط فیتوپلانکتون‌ها و دیگر میکروارگانیسم‌های دریایی تولید می‌شود.
این سیاره فراخورشیدی که حدود ۹ برابر زمین جرم دارد، به دور ستاره‌ای در فاصلهٔ ۱۲۰ سال نوری از منظومهٔ شمسی می‌گردد و در ناحیهٔ موسوم به «منطقهٔ زیست‌پذیر» آن قرار دارد؛ منطقه‌ای که در آن، دما برای وجود آب مایع مناسب ارزیابی می‌شود. بررسی‌های پیشین در سال ۲۰۲۳ با استفاده از ابزارهای مادون قرمز تلسکوپ جیمز وب انجام شده بود و احتمال وجود DMS در جو این سیاره را مطرح کرد. با این حال، یافته‌های آن زمان قطعی نبودند و تنها با داده‌هایی تطابق داشتند که می‌توانستند با وجود این گاز سازگار باشند.
در مطالعهٔ جدید، تیم علمی به سرپرستی دکتر نیکو مدهوسودان (استاد مؤسسهٔ اخترشناسی دانشگاه کمبریج) از ابزار دیگری به نام MIRI در تلسکوپ جیمز وب بهره برده‌اند.
گفته می‌شود این ابزار که نور فروسرخ میانی را رصد می‌کند، محدودهٔ متفاوتی از طول‌موج‌ها را نسبت به ابزارهای قبلی بررسی می‌کند. بر این اساس، دانشمندان توانسته‌اند مجدداً و به‌صورت مستقل، «امضای طیفی» گاز DMS یا ترکیب شیمیایی نزدیک به آن، یعنی «دی‌متیل دی‌سولفید» (DMDS) را شناسایی کنند.
مدهوسودان می‌گوید: «این یک مسیر کاملاً مستقل از شواهد است؛ با ابزار متفاوت، در طول‌موج متفاوت و بدون هم‌پوشانی با داده‌های پیشین. و این‌بار، سیگنال بسیار واضح و قوی ظاهر شد».
به باور اخترشناسان، K2-18b ممکن است نمونه‌ای از یک «سیارهٔ هایسیان» باشد — نوعی جهان فراخورشیدی که در سال ۲۰۲۱ به‌عنوان یک دستهٔ جدید معرفی شد. این جهان‌ها از اقیانوس‌های گستردهٔ آب مایع و جو غنی از هیدروژن برخوردارند.
گفتنی است واژهٔ هایسیان نیز از ترکیب دو واژهٔ «هیدروژن» و «اقیانوس» ساخته شده است. به گفتهٔ پژوهشگران، غلظت گازهای DMS و DMDS در جو K2-18b بیش از ۱۰ واحد در میلیون حجمی تخمین زده شده، در حالی‌که این میزان در زمین کمتر از یک واحد در میلیارد است.
مدهوسودان در ادامه می‌افزاید: «پیش‌بینی‌های نظری گذشته نشان داده بود که در چنین سیاراتی، وجود مقادیر بالایی از گازهای گوگرددار مانند DMS و DMDS ممکن است. اکنون، مشاهدات ما با آن پیش‌بینی‌ها هم‌خوانی دارد. باتوجه به آنچه تاکنون دربارهٔ K2-18b می‌دانیم، بهترین توضیح برای داده‌ها، وجود یک اقیانوس مملو از حیات در یک سیارهٔ هایسیان است».
با این حال، پژوهشگران تأکید کرده‌اند که ادعای کشف حیات مطرح نیست و تنها شواهدی از وجود احتمالی گازهای زیستی ارائه شده است.
آن‌ها خاطرنشان کرده‌اند که برای اطمینان بیشتر، به پژوهش‌های بیشتری نیاز است. برخی دانشمندان دیگر نیز با این نگاه همراه‌اند و برخی نیز با دیدی انتقادی‌تر به موضوع می‌نگرند.
کریس لینتات، استاد اخترفیزیک دانشگاه آکسفورد، در واکنش به ادعای مدهوسودان مبنی بر «وضوح و قدرت» سیگنال‌ها، در شبکهٔ اجتماعی BlueSky نوشت: «در مقالهٔ داوری‌شده آمده است که اگرچه DMS و DMDS بهترین توضیح برای مشاهدات کنونی هستند، اما میزان اطمینان علمی آن‌ها در حد پایین‌تری از استانداردهای معمول قرار دارد».
بر این اساس، باید توجه داشت که شناسایی نشانه‌های حیات در سیارات فراخورشیدی فرآیندی بسیار پیچیده و حساس است.
حتی در صورت شناسایی سرنخ‌هایی قوی، تأیید آن‌ها بدون دسترسی مستقیم یا مشاهدات دقیق‌تر دشوار خواهد بود — به‌ویژه دربارهٔ سیاره‌ای مانند K2-18b که در حال حاضر امکان مشاهدهٔ نزدیک آن وجود ندارد. بنابراین، مناقشه‌ها و تلاش‌ها برای گردآوری داده‌های بیشتر، در آینده نیز ادامه خواهد داشت.
