کشف شگفتانگیز اکسیژن و فلزات سنگین در دورترین کهکشان شناختهشده عالم

گِرگو پوپینگ، اخترشناس در رصدخانه جنوبی اروپا در مرکز منطقهای آلما اروپا، که در این پژوهش شرکت نداشت، در اظهاراتی گفت: «من واقعا از این تشخیص واضح اکسیژن در جیایدیئیاس-جیاس-زد۱۴–۰ شگفتزده شدم. این موضوع نشان میدهد که کهکشانها میتوانند سریعتر از آنچه پیشتر تصور میشد، پس از مهبانگ شکل بگیرند.»
این یافته در دو مطالعه جداگانه که دو تیم مختلف از اخترشناسان انجام دادهاند به دست آمده است. این کشف به دانشمندان امکان داده است تا اندازهگیریهای مربوط به فاصله این کهکشان را بهبود بخشند.
آنها از آرایه میلیمتری/زیرمیلیمتری بزرگ آتاکاما استفاده کردند: مجموعهای متشکل از دهها تلسکوپ رادیویی در صحرای شیلی و بزرگترین پروژه اخترشناسی موجود.
پژوهشگران خاطرنشان کردند که این تصاویر، این کهکشان را در زمانی نشان میدهند که سن گیتی کمتر از ۳۰۰ میلیون سال بوده است، یعنی تنها حدود ۲ درصد از سن کنونی آن.
یافتن اکسیژن در آنجا به اخترشناسان نشان میدهد که این کهکشان از نظر شیمیایی بسیار بالغتر از حد انتظار است. پژوهشگران تصور میکردند که گیتی در این سن هنوز برای داشتن کهکشانهایی غنی از عناصر سنگین بسیار جوان است. اما این کهکشان حدود ۱۰ برابر بیش از برآوردهای پیشین عناصر سنگین دارد.
کهکشانها معمولا زندگیشان را با انبوهی از ستارگان جوان آغاز میکنند، که عمدتا از عناصر سبکتری مانند هیدروژن و هلیوم ساخته شدهاند. با گذشت زمان و طی فرایند تکامل، این ستارگان عناصر سنگینتری تولید میکنند که پس از مرگشان در سراسر کهکشان میزبان خود پراکنده میشوند.
ساندر شاوس، نویسنده اول این مطالعه که اکنون برای انتشار در مجله «فیزیک نجومی» (The Astrophysical Journal) پذیرفته شده است، میگوید: «این مانند آن است که یک نوجوان را در جایی بیابیم که فقط انتظار نوزادان را داریم. این نتایج نشان میدهند که این کهکشان بسیار سریع شکل گرفته و همچنین بهسرعت در حال بلوغ است، و به مجموعه شواهد فزایندهای میافزاید که نشان میدهند شکلگیری کهکشانها بسیار سریعتر از آن روی میدهد که پیشتر تصور میشد.»
استفانو کارنیانی از «اسکولا نرماله سوپریوره» (Scuola Normale Superiore)، نویسنده اصلی مقاله دوم که اکنون برای انتشار در نشریه «نجوم و اخترفیزیک» (Astronomy & Astrophysics) پذیرفته شده، گفت: «از این نتایج غیرمنتظره شگفتزده شدم، چون چشماندازی جدید درمورد نخستین مراحل تکامل کهکشانها گشودند. شواهدی که نشان میدهند یک کهکشان در گیتی نوزاد در این مرحله به بلوغ رسیده است، پرسشهایی درباره زمان و چگونگی شکلگیری کهکشانها مطرح میکنند.»