
کریم لاخانی، استاد دانشکده بازرگانی دانشگاه هاروارد، دیدگاهی متفاوت ارائه میدهد: هوش مصنوعی جایگزین انسانها نخواهد شد، بلکه افرادی که از این فناوری استفاده میکنند، جای کسانی را خواهند گرفت که آن را نادیده میگیرند.
اتوماسیون: پدیدهای نوظهور یا روندی دیرینه؟
جایگزینی نیروی انسانی با ماشینآلات پدیدهای جدید نیست. برای مثال، با رواج تراکتورهای بنزینی در اوایل قرن بیستم، بهرهوری کشاورزان افزایش یافت، اما سهم اشتغال در این بخش از ۴۰ درصد در سال ۱۹۰۰ میلادی به کمتر از ۲ درصد در دهه ۲۰۰۰ میلادی کاهش پیدا کرد.
در صنعت نیز، سهم کارگران تولیدی از ۲۵ درصد در دهه ۱۹۵۰ میلادی به زیر ۱۰ درصد رسید. پژوهشی در دانشگاه ایالتی بال نشان میدهد ۸۷ درصد از کاهش مشاغل صنعتی بین سالهای ۲۰۰۰–۲۰۱۰ میلادی ناشی از اتوماسیون بوده است.

کارهایی که رباتها نمیتوانند انجام دهند
با وجود پیشرفتهای فناوری، رباتها در برخی حوزهها بهکلی ناتوان هستند. مهمترین این محدودیتها عبارتند از:
۱. خلاقیت و نوآوری
رباتها در انجام وظایف تکراری مهارت دارند، اما ایدهپردازی و خلق مفاهیم جدید منحصر به انسان است.
۲. همدلی و ارتباط انسانی
ارائه خبرهای ناخوشایند (مانند تشخیص بیماری) یا مراقبت از کودکان نیازمند درک عواطف است که ماشینها فاقد آن هستند.
۳. شوخطبعی
طنز ریشه در تجربیات انسانی دارد و تقلید آن برای هوش مصنوعی غیرممکن است.
۴. تصمیمگیریهای اخلاقی
ماشینها قادر به سنجش تأثیر اجتماعی یا عاطفی تصمیمات نیستند.
۵. اعتمادسازی
روابط انسانی بر پایهی تعاملات ظریف شکل میگیرد، حال آنکه رباتها فاقد «شهود» هستند.
نتیجهگیری
اتوماسیون و هوش مصنوعی بدون شک تحولات بزرگی در بازار کار ایجاد کردهاند، اما انسانها در حوزههایی مانند خلاقیت، مدیریت، و تعاملات اجتماعی همچنان بیرقابت هستند. آینده نه به حذف انسان، بلکه به همکاری هوشمندانه با فناوری وابسته است.