به گزارش ایتنا و به نقل از سای‌تک‌دیلی، این فناوری که نقشی اساسی در پیشرفت‌های پزشکی شخصی، شناسایی سرطان، پایش بیماری‌های عفونی و پژوهش‌های ژنتیکی دارد، اکنون خود در معرض خطرات بی‌سابقه‌ای قرار گرفته است.
این مطالعه که به سرپرستی دکتر «نسرین انجم» از مدرسهٔ محاسبات دانشگاه پورتسموث انجام شده، نخستین بررسی جامع در حوزهٔ «امنیت زیستی سایبری» محسوب می‌شود؛ حوزه‌ای نوظهور که تاکنون مورد غفلت قرار گرفته است.
هدف پژوهشگران از این مطالعه، ترسیم تصویری کامل از آسیب‌پذیری‌های موجود در تمام مراحل فرایند NGS بوده است.
فناوری تحول‌ساز، اما آسیب‌پذیر
توالی‌یابی نسل جدید، ابزاری قدرتمند و تحول‌آفرین در زیست‌فناوری به‌شمار می‌رود. این فناوری امکان توالی‌یابی سریع و مقرون‌به‌صرفهٔ DNA و RNA را فراهم کرده و در حوزه‌هایی مانند کشف دارو، کشاورزی پیشرفته، پزشکی دقیق و حتی علوم جنایی کاربرد گسترده‌ای یافته است.
اما همان پیچیدگی فنی‌ای که این فناوری را توانمند کرده، آن را در برابر تهدیدهای سایبری نیز آسیب‌پذیر ساخته است. فرایند NGS شامل مراحلی همچون آماده‌سازی نمونه، توالی‌یابی، پردازش و تحلیل داده‌هاست که هر کدام به سخت‌افزارها، نرم‌افزارها و سیستم‌های متصل خاصی وابسته‌اند. هر کدام از این مراحل می‌تواند به‌تنهایی نقطه‌ای برای نفوذ باشد.
دسترسی عمومی، فرصتی برای سوء‌استفاده
یکی از نگرانی‌های اصلی مطرح‌شده در این گزارش، دسترسی آزاد بسیاری از پایگاه‌های دادهٔ ژنتیکی در اینترنت است.
چنین وضعیتی این امکان را به مجرمان سایبری می‌دهد تا با بهره‌گیری از اطلاعات ژنتیکی افراد، اقدام به ردیابی هویت، دست‌کاری داده‌ها یا حتی طراحی آزمایش‌های زیستی مخرب کنند.
دکتر انجم در این‌باره می‌گوید: «تحقیقات ما همچون زنگ بیدارباشی برای جامعهٔ علمی و نهادهای سیاست‌گذار است. حفاظت از داده‌های ژنتیکی، صرفاً محدود به رمزگذاری نیست. باید برای تهدیدهایی آماده شویم که هنوز به‌وجود نیامده‌اند. برای تضمین آیندهٔ پزشکی دقیق، باید در شیوهٔ نگاه‌مان به امنیت بازنگری کنیم.»
نگرانی‌هایی فراتر از نقض حریم خصوصی
مطالعهٔ یادشده با همکاری پژوهشگرانی از دانشگاه‌های آنگلیا روسکین، گلاسترشایر، نارژان، و دانشگاه زنان شهید بینظیر بوتو انجام شده است. این همکاری میان‌رشته‌ای، تلاشی برای درک بهتر تهدیدهای مشترک بین فناوری اطلاعات و زیست‌فناوری بوده است.
دکتر «مهرین‌الحسن» (میکروبیولوژیست و یکی از نویسندگان مقاله) هشدار می‌دهد:
«اطلاعات ژنتیکی یکی از شخصی‌ترین نوع داده‌هایی است که در اختیار داریم. نشت چنین اطلاعاتی می‌تواند پیامدهایی به‌مراتب شدیدتر از نقض‌های اطلاعاتی متداول داشته باشد. پای اعتبار علمی، امنیت ملی و حتی جان انسان‌ها در میان است.»
تهدیدهایی که روزبه‌روز پیچیده‌تر می‌شوند
یکی از مهم‌ترین بخش‌های این مطالعه، معرفی تهدیدهای نوظهور و آینده‌نگرانه‌ای است که امنیت این حوزه را به خطر می‌اندازند.
از جملهٔ این تهدیدها می‌توان به بدافزارهایی اشاره کرد که با استفاده از DNA مصنوعی رمزگذاری شده‌اند، دست‌کاری داده‌های ژنتیکی از طریق هوش مصنوعی، و بازشناسایی افراد با بهره‌گیری از اطلاعات پراکندهٔ ژنتیکی.
لزوم اقدام فوری و هماهنگ
دکتر انجم در پایان تأکید می‌کند: «امنیت زیستی سایبری، با وجود اهمیت حیاتی‌اش، همچنان یکی از غفلت‌شده‌ترین حوزه‌های علمی است. نبود سیاست‌گذاری مشخص، ضعف در آموزش، و همکاری ناکافی بین رشته‌ها، شکاف خطرناکی در امنیت جهانی ایجاد کرده است.»
وی خواستار همکاری فوری میان نهادهای دولتی، مراکز پژوهشی، دانشگاه‌ها و منابع تأمین مالی شد تا از گسترش این تهدید جلوگیری شود: «اگر هماهنگی لازم میان متخصصان علوم کامپیوتر، زیست‌فناوری، امنیت سایبری و داده‌کاوی ایجاد نشود، ممکن است در آینده شاهد سوء‌استفاده از اطلاعات ژنتیکی در زمینه‌هایی مانند تبعیض، جاسوسی یا حتی تروریسم زیستی باشیم.»
پژوهشگران این مقاله فهرستی جامع از همهٔ تهدیدهای ممکن در کل فرایند توالی‌یابی نسل جدید تهیه کرده‌اند و امیدوارند که این گام، آغاز حرکتی جهانی برای تضمین امنیت زیستی در عصر فناوری‌های پیشرفته باشد.
