عوامل گرانی کتاب از نگاه وزیر فرهنگ/ حمایت از «کتاب» به اندازه «دارو» مهم است
به گزارش نونگاه تهران از ستاد خبری سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، روز پنجشنبه ۱۸ اردیبهشت‌ماه همزمان با دومین روز برگزاری سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با حضور در محل برگزاری این رویداد ضمن بازدید از بخش‌های مختلف در جمع خبرنگاران درباره مسئله افزایش قیمت کاغذ گفت: قیمت همه کالاها از جمله کتاب تابع یک سری متغیرهاست. ما در کشوری زندگی می کنیم که کالاهای مختلف وجود دارد و تأثیر آن متغیرها در افرایش قیمت کالاهای مختلف را می بینیم. البته این دغدغه رهبر معظم انقلاب و دغدغه اصحاب فرهنگ مسئله جدی است که نیازمند مراقبت‌هایی است که مرتبط به مصرف کم فرهنگی ما در محصولات مختلف است و وقتی متغیرهایی می‌آید که قیمت را بالا می‌برند، سبب افزایش قیمت کتاب می‌شوند.
وی افزود: البته ما این را هم درک می کنیم که در دولت‌های مختلف مشکلاتی در ارتباط با حوزه‌های یارانه‌ای وجود داشته است. این مسئله تابع مسائل نرخ ارز و افزایش هزینه‌های بالاسری صنعت نشر مانند قیمت کاغذ، قیمت مرکب و خیلی از چیزهای دیگر است که قیمت کالاهای فرهنگی ازجمله کتاب را بالا برده و این واقعیت انکارناپذیر است. طبعا تلاشی که وزارت فرهنگ در دولت‌های مختلف انجام داده، ایجاد خط ارتباطی و تفاهم نسبی با دولتمردان هستیم که حوزه فرهنگ را در یارانه‌هایی که وجود دارد، مورد توجه قرار دهند.
صالحی تصریح کرد: از سال ۱۴۰۰ یارانه‌ای در حوزه کاغذ که مصوبه دولت باشد نداریم و خیلی از موارد از حوزه‌های یارانه خارج شدند. طبعا همین استدلال‌ها در حوزه کاغذ اثرگذار است. تلاشی که داشتیم که در جلسه دیروز هم آقای قالیباف بیان کردند توجه دادن حوزه سازمان برنامه و بودجه به حوزه فرهنگ بوده است. حوزه فرهنگ در حوزه حمایتی اگر عین دارو نباشد، به همان اندازه اهمیت دارد. قبل از سال هم نامه‌ای دراین‌باره به معاون اول ریاست‌جمهوری نوشته‌ایم و خواستار حمایت در این حوزه شده‌ایم.
وی بیان کرد: تلاش ما در دو جهت است اینکه بتوانیم یارانه‌های حمایتی را در حوزه کتاب بیشتر کنیم تا مسئله قیمت کتاب حل شود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پاسخ به این سؤال که آیا وزارت ارشاد از نمایشگاه کتاب خرید کتاب خواهد داشت یا نه، گفت: یارانه‌هایی که الان داده می‌شود درحقیقت یارانه‌هایی است که افزایش نصبی را در حد مقدور داشته و مشارکت‌ها هم به کمک یارانه‌های نمایشگاه آمده است. این مسئله طبیعتا فرصتی است که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بتواند از طریق یارانه‌هایی که خودش تأمین می کند و از مشارکت‌هایی که وجود دارد، بحث خرید کتاب را پیگیری کند.
صالحی در پاسخ به سؤال خبرنگار ستاد خبری سی‌وششمین نمایشگاه کتاب تهران درباره مسئله خودکفایی کاغذ و مشکلات ناترازی انرژی در کارخانه‌های موردنظر تصریح کرد: در حوزه کاغذ مشکل اساسی که وجود داشته و هنوز هم ادامه دارد، این است که کارخانه‌های کاغذ با آن نگاهی که مدنظر بود، فعالیت نداشتند. بخش اعظمی از آنچه به نظر می‌آمد در روند تولید کاغذ کمک کند، در فضای کاغذ کتاب‌های درسی شروع شد؛ اما در حوزه نشر مقدار اندکی از کاغذها به حوزه نشر اختصاص پیدا کرد. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: عمدتا در حوزه کاغذهای کتاب‌های درسی فعالیت‌هایی انجام شد؛ در سال‌های غیر از سال تحصیلی بخش اصلی و کامل کتاب‌های درسی را از طریق کاغذ داخلی پیگیری کردیم؛ اما آموزش و پرورش با استدلال‌های مختلفی که داشت، به این نتیجه رسید که از این کاغذ نمی‌تواند در نتیجه بحث کاغذ داخلی به مقدار زیادی از ناحیه چوب و کاغذ مازندران از مسیر خود فاصله گرفت.
صالحی درباره فعالیت بخش بین‌الملل در نمایشگاه کتاب گفت: یکی از دغدغه‌های من که از دوره معاونت فرهنگی آغاز شد، این بود که این نمایشگاه کلمه بین‌المللی را در نام‌گذاری خود دارد و باید تلاش کنیم که از این عنوان صیانت و حفاظت کنیم. به نظر می آید که این نمایشگاه بین‌المللی چند ویژگی باید داشته باشد. ابتدا اینکه کتاب‌های جدید خارجی در چنین نمایشگاهی حضور داشته باشند؛ به‌خصوص کتاب‌های چاپ جدید. همچنین کسانی که علاقه‌مند به محصولات مکتوب فرهنگی کشورهای دیگر هستند، باید بتوانند به صورت فیزیکی به این کتاب‌ها دسترسی داشته باشند. البته در این قسمت به علل‌های مختلف ازجمله کرونا و مسائل ارز، مشکلاتی را داشتیم. انتقال پول و بحث‌های تحریمی نیز از جمله دیگر مشکلات ما بود.
وی افزود: در حوزه کتاب‌های عربی و کتاب‌های خارجی به زبان‌های انگلیسی تلاش شده که کتاب‌های جدید در نمایشگاه حضور داشته باشند و گزارش خوبی از این جهت داده شده است.
صالحی ادامه داد: باید توجه کرد که ناشر خارجی در صورت حضور در بخش بین‌الملل اگر فروش نداشته باشد، باید کتاب‌های خود را دوباره به کشورش بازگرداند و این فرایند به لحاظ ارزی شاید خیلی با استقبال مواجه نشود. امسال خوشبختانه تا حدودی با گفت‌وگویی که با وزارت علوم صورت گرفته، دانشگاه‌های مختلف رقمی را برای کتابخانه‌هایشان تضمین کردند تا خرید از این ناشران انجام شود. بنابراین، ما دغدغه دسترسی به کتاب‌های جدید و غنی‌سازی کتاب‌های دانشگاهی را داشتیم که تا حدی گزارشات نشان می‌دهد که از سال‌های گذشته جلوتر هستیم.
وی گفت: نمایشگاه کتاب یک فرصت ارتباطی بین مؤلفان و ناشران ایرانی با ناشران غیرایرانی فراهم می کند. نمایشگاه یک زمینه تبادل می‌تواند در زمینه ارتباطات فرهنگی با کتاب باشد. اینکه مؤلفین و ناشرین مختلف در فضای نمایشگاه کتاب حضور دارند و برنامه‌های مختلف را دارند به نظرم یک مسیر خوب است که می‌تواند تقویت شود.
وی با اشاره به حضور عراق به عنوان مهمان ویژه گفت: ما باید بتوانیم برمبنای مهمان ویژه یک خط مستمر ایجاد کنیم. ما می‌توانیم با مهمان ویژه نمایشگاه یک برنامه مبادلاتی داشته باشیم. این فرایند از کشورعمان شروع شد و بعد هم کشورهایی مثل ایتالیا، روسیه حضور پیدا کردند. عراق در دهه اخیر یک شتاب چشمگیر در حوزه تألیف داشته است. عراق کشور همسایه ماست و ما می توانیم یک ارتباط مستمر داشته باشیم و فرصت‌هایی که برای صنعت نشر و چاپ وجود دارد، می توان استفاده کرد.
وی افزود: در فلوشیپ یا همان کتابانه قدمی در ارتباط با بحث‌های نقل‌وانتقالات کپی‌رایت برداشته شده است. کپی‌رایت توافقی در حال حاضر در خیلی از کشورها جریان دارد. ما دو مورد عقد داریم: یکی عقدهای بین‌المللی و یکی عقدهای توافقی. آنچه در بحث کپی‌رایت پیش می‌بریم، عقدهای توافقی است که هیچ مشکلی ندارد.
سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از ۱۷ تا ۲۷ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴ با شعار «بخوانیم برای ایران» در محل مصلی امام خمینی(ره) در حال برگزاری است. همزمان با برگزاری بخش حضوری نمایشگاه کتاب ۱۴۰۴ تهران، بخش مجازی نمایشگاه نیز در سامانه book.icfi.ir امکان خرید غیرحضوری کتاب را برای علاقه‌مندان مهیا کرده است.
