ریزتراشه‌ها؛ حوزه جدید جنگ قدرت‌ها در جهان
مبارزه برای حیاتی‌ترین فناوری قرن بیست‌و‌یکم به منبع اصلی خصومت بین دو ابرقدرت جهان تبدیل شده است.
تجارت پرمخاطره ساخت نیمه‌هادی‌ها -مدار‌های مجتمع یا معمولا فقط تراشه‌ها- همیشه نبرد غول‌های شرکتی بوده است و اکنون هم یک مسابقه بین دولتهاست.
از آنجایی که تولید آنها بسیار دشوار و پرهزینه است، در سراسر جهان تنها به تعداد انگشت‌شماری از شرکت‌ها اتکا می‌شود، نوعی وابستگی که در طول همه‌گیری کرونا به دلیل کمبود آن کاهش یافت.
دسترسی به تراشه‌ها همچنین به یک سلاح ژئوپلیتیکی تبدیل شده است، آمریکا صادرات به چین را محدود می‌کند تا از ظهور یک رقیب اقتصادی جلوگیری کند؛ ده‌ها میلیارد دلار برای توسعه تولید در سال‌های آتی متعهد شده‌اند، درست زمانی که رکود پیش‌رونده شروع به کاهش شدید تقاضای جهانی کرده است.
ساخت تراشه به یک تجارت پرمخاطره تبدیل شده است؛ کارخانه‌های جدید دارای برچسب قیمتی بیش از ۲۰ میلیارد دلار آمریکا هستند، ساخت آنها سال‌ها طول می‌کشد و برای سودآوری باید ۲۴ ساعت شبانه‌روز اجرا شوند.
مقیاس مورد نیاز تعداد شرکت‌های دارای فناوری پیشرو را به چند شرکت کاهش داده است.
تراشه‌سازان در مورد آنچه به چین، بزرگ‌ترین بازار تراشه می‌فروشند، تحت نظارت فزاینده‌ای قرار دارند؛ نگرانی‌های امنیت ملی، تغییر در زنجیره تامین جهانی و کمبود، دولت‌ها را از آمریکا و اروپا گرفته تا چین و ژاپن برای اعطای یارانه به کارخانه‌ها و تجهیزات جدید به‌خط کرده است.
چرا تراشه‌ها بسیار مهم هستند؟
آنها ابزار‌های الکترونیکی را هوشمند می‌کنند؛ تراشه‌های حافظه، که داده‌ها را ذخیره می‌کنند، نسبتا ساده هستند و مانند کالا‌ها معامله می‌شوند، تراشه‌های منطقی که برنامه‌ها را اجرا می‌کنند و به‌عنوان مغز یک دستگاه عمل می‌کنند، پیچیده‌تر و گران‌تر هستند و از آنجایی که فناوری دستگاه‌های در حال اجرا -از موشک گرفته تا یخچال- هوشمندتر و متصل‌تر می‌شود، نیمه‌هادی‌ها روزبه‌روز فراگیرتر می‌شوند.
براساس این دگرگونی انفجاری، برخی از تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند که ارزش این صنعت در این دهه ۲ برابر خواهد شد و مخارج تحقیق و توسعه تراشه‌ها تحت سلطه شرکت‌های آمریکایی است که بیش از نیمی از کل آن است.
اختلال‌های زنجیره تامین باعث شد تا حدود ۲ سال بسیاری از تراشه‌ها کمیاب شوند.
تراشه‌سازان نسبت به مازاد عرضه در مناطق خاص هشدار دادند، اگرچه برخی از مشتریان از جمله خودروسازان هنوز در تلاش بودند تا به اندازه کافی مصرف کنند.
با این حال، به دلایل سیاسی، سازندگان تراشه همچنان آماده بودند تا در زمان تقاضای متزلزل، ظرفیت خود را اضافه کنند، که می‌تواند این صنعت را بیشتر متحول کند.
رقابت در ریزتراشه‌ها چگونه پیش می‌رود؟
در ماه اکتبر گذشته، آمریکا کنترل‌های سخت‌گیرانه‌تری بر صادرات برخی تراشه‌ها و تجهیزات ساخت تراشه اعمال کرد تا چین را از توسعه قابلیت‌هایی که می‌تواند به یک تهدید نظامی تبدیل شود، مانند ابررایانه‌ها و هوش مصنوعی، باز دارد.
اروپا به رقابت جهانی برای کاهش تمرکز تولید در شرق آسیا پیوسته است؛ مقام‌های اتحادیه اروپا از سازندگان تراشه برای رسیدن به هدف دوبرابر کردن تولید در این بلوک به ۲۰ درصد از بازار جهانی تا سال ۲۰۳۰ حمایت می‌کنند.
با این حال، سیاست رقابت را بیش از پول رقم زده است.
تا پیش از این، دستور کار سیاست نیمه‌هادی آمریکا بر برتری بر چین در تولید نیمه‌هادی‌های پیشرفته متمرکز بود، اما اکنون یک چالش به‌طور بالقوه حتی مهم‌تر در راه است؛ تسلط احتمالی چین در تراشه‌های ضروری برای زندگی اقتصادی مدرن می‌تواند به آن اهرم غیرقابل قبولی بر آمریکا بدهد.
این چالش به ابزار‌هایی نیاز دارد که به‌مراتب بیشتر از گذشته از طرف سیاستگذاران برای رقابت تراشه‌ها در نظر گرفته شده است.
در سال ۲۰۲۲، آمریکا مجموعه‌ای از کنترل‌ها را بر فروش و ساخت تراشه‌های گران‌قیمت خاص منتشر کرد که بزرگ‌ترین تغییر در سیاست فناوری این کشور نسبت به چین از دهه ۱۹۹۰ به حساب می‌آمد.
جبهه جدیدی در جنگ تراشه‌ها باز شده است؛ کریس میلر، استاد دانشگاه تافتس و نویسنده کتاب جنگ تراشه‌ها می‌گوید: در دهه گذشته، دولت چین هر ساله میلیارد‌ها دلار به صنعت نیمه‌رسانا‌های خود سرازیر کرده است.
برخی از تراشه‌سازان آمریکایی از ترس اینکه رقابت چین چنین سرمایه‌گذاری را بی‌معنا کند، برای سرمایه‌گذاری در ظرفیت جدید خود مردد هستند.
انتهای پیام/
