دیپلماسی فرهنگی ابزار قدرتمند برای تقویت روابط با همسایگان/ گردشگری فرهنگی چه نقشی در روابط کشورها ایفا می‌کند
رایزن فرهنگی ایران در ارمنستان در گفت‌وگو با آنا:
محمد اسدی موحد گفت: دیپلماسی فرهنگی یک ابزار قدرتمند برای تقویت روابط با همسایگان و افزایش حضور یک کشور است. با توجه به اهمیت این موضوع، باید به صورت جدی به توسعه و تقویت دیپلماسی فرهنگی پرداخت.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، قدیمی‌ها می‌گویند اگر می‌خواهیم کار خوبی را اشاعه دهیم ابتدا باید از اطراف خودمان شروع کنیم. جمهوری اسلامی ایران گرچه زخمی جنگ‌ها و تحریم‌ها و دشمنی‌های بسیاری است، اما همچنان و همواره، طرفدار صلح و دوستی است؛ بنابراین یکی از بهترین راه‌های برای رسیدن به این مهم، ایجاد ارتباطات فرهنگی موثر و قوی‌تر از گذشته با کشورهای همسایه و پیرامونی است تا از این طریق، فرهنگ صلح و نوع دوستی را اشاعه داد و دیگران را نیز در جریان گذاشت. به همین بهانه گفت‌وگویی با محمد اسدی موحد رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در ارمنستان درباره این موضوع، ترتیب داده‌ایم.
به نظر شما، در شرایط حاضر پیگیری دیپلماسی پیرامونی و توجه به تعاملات فرهنگی با کشورهای همسایه، تا چه حد می‌تواند برای پیشبرد اهداف دیپلماسی فرهنگی کشورمان راهگشا و موثر باشد؟
دیپلماسی پیرامونی و توجه به تعاملات فرهنگی با کشورهای همسایه از ابعاد مهم و اثرگذار در سیاست خارجی هر کشوری به‌خصوص ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی و تنوع فرهنگی آن است. پیگیری دیپلماسی پیرامونی و توجه به تعاملات فرهنگی با کشورهای همسایه، نه‌تنها می‌تواند به پیشبرد اهداف دیپلماسی فرهنگی کشورمان کمک کند، بلکه می‌تواند به تقویت صلح، ثبات و توسعه پایدار در منطقه نیز منجر شود.
ایران در میان مجموعه‌ای از کشورهای همسایه قرار گرفته که هر کدام از آنها، به لحاظ تاریخی، فرهنگی و حتی زبانی، پیوند‌های عمیق و مشترکات فراوانی با ملت ایران دارند. پیگیری چنین دیپلماسی فرهنگی‌ای، نه تنها بستری برای توسعه روابط دوستانه و مستحکم با این کشورها فراهم می‌آورد، بلکه درک متقابل و همزیستی فرهنگی میان ملت‌ها را تقویت می‌کند.
همچنین می‌تواند یکی از مؤثرترین و پایدارترین راه‌ها برای پیشبرد اهداف دیپلماسی فرهنگی ایران باشد. ایران در میان مجموعه‌ای از کشورهای همسایه قرار گرفته که هر کدام از آنها، به لحاظ تاریخی، فرهنگی و حتی زبانی، پیوند‌های عمیق و مشترکات فراوانی با ملت ایران دارند. پیگیری چنین دیپلماسی فرهنگی‌ای، نه تنها بستری برای توسعه روابط دوستانه و مستحکم با این کشورها فراهم می‌آورد، بلکه درک متقابل و همزیستی فرهنگی میان ملت‌ها را تقویت می‌کند.
این اشتراکاتی که اشاره کردید چه مواردی را شامل می‌شود؟
تاکید بر اشتراکات فرهنگی و میراث مشترک، ابزاری قدرتمند برای تقویت پیوند‌ها در حوزه‌هایی مانند ادبیات، هنر، زبان، آداب و رسوم و اندیشه است که قابلیت کاهش سوءتفاهمات و گسترش همگرایی فرهنگی و سیاسی را نیز دارد. تعاملات فرهنگی می‌تواند بستری برای فهم بهتر جوامع از یکدیگر ایجاد کند و سبب شود که به دور از نگاه‌های محدود سیاسی، به اشتراکات عمیق فرهنگی و ظرفیت‌های بالای همگرایی توجه شود. دیپلماسی فرهنگی با هدف‌گذاری بر نقاط اشتراک و توسعه همکاری‌های فرهنگی، توانسته در کشورهای مختلف جهان تأثیرات مثبتی بگذارد و روابط ایران با کشورهای همسایه را نیز به طرز چشمگیری بهبود بخشد. این امر به ویژه در محیط‌های چند فرهنگی و چند زبانی نظیر منطقه قفقاز یا آسیای میانه، می‌تواند به عنوان ابزاری کلیدی در دست‌یابی به اهداف بزرگ‌تر دیپلماسی فرهنگی ایران تلقی شود. در نهایت، تعاملات فرهنگی با کشورهای همسایه نه تنها به تقویت جایگاه ایران در منطقه کمک می‌کند، بلکه می‌تواند زمینه‌ساز همکاری‌های پایدارتر در زمینه‌های اقتصادی و سیاسی باشد.
تعاملات فرهنگی با کشورهای همسایه، تا چه میزان در پیشبرد اهداف دیپلماسی فرهنگی ایران موثر است؟
دیپلماسی پیرامونی و توجه به تعاملات فرهنگی با کشورهای همسایه، در شرایط کنونی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. این رویکرد می‌تواند به دلایل مختلف برای پیشبرد اهداف دیپلماسی فرهنگی کشورمان راهگشا باشد. دلایلی همچون تقویت روابط همسایگی، افزایش نفوذ نرم، ترویج فرهنگ و ارزش‌های ایرانی-اسلامی، مقابله با تهدیدات فرهنگی، حل اختلافات و تنش‌ها، تقویت روابط دوجانبه، توسعه درک متقابل، ایجاد فرصت‌های اقتصادی، تقویت دیپلماسی عمومی و پیشبرد اهداف مشترک که در شرایط کنونی با وجود چالش‌های فراوان در سطح منطقه‌ای و بین المللی، روابط فرهنگی می‌تواند به شناسایی و پیشبرد اهداف مشترک کمک کند.
ضریب نفوذ فرهنگی ایران در کشورهای همسایه
تعاملات فرهنگی ما با ارمنستان در چه سطحی است؟
با توجه به اشتراکات فرهنگی و سابقه تمدنی ایران و ارمنستان همواره این کشور همسایه نجیب و خوب برای ایران بوده است. داشتن مرز مشترک از یک سو و حضور هموطنان ارمنی از طرف دیگر علاوه بر تقویت روابط فرهنگی و اجتماعی ظرفیت‌های جدیدی رادر عرصه‌های دیگر از جمله دیپلماسی فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی بوجود آورده است. استفاده از دیپلماسی نخبگانی و تعامل بیشتر با هموطنان نخبه و دانشمند ارمنی با توجه به زبان مشترک ارمنی و فارسی می‌تواند نقش موثری در توسعه دیپلماسی پیرامونی داشته باشد. ترجمه اثار علمی و فرهنگی و تمدنی ایران از زبان فارسی به زبان ارمنی یکی از نمونه‌های بارز این نقش است. در نهایت، می‌توان گفت پیگیری دیپلماسی پیرامونی و توجه به تعاملات فرهنگی با کشورهای همسایه می‌تواند راهگشا و مؤثر در پیشبرد اهداف دیپلماسی فرهنگی کشورمان باشد. این رویکرد نه تنها بر غنای فرهنگی و اجتماعی ما می‌افزاید، بلکه به عنوان ابزاری برای تقویت روابط بین‌المللی و اقتصادی نیز عمل می‌کند؛ لذا لازم است برنامه‌ریزی‌های دقیقی در این راستا انجام شود تا بتوانیم حداکثر بهره‌برداری را از این فرصت‌ها داشته باشیم.
با توجه به موقعیت ژئوپلتیک ارمنستان و ایران و داشتن مرز مشترک و هزینه کم سفر به این کشور گام مهم و اصلی برای توسعه فرهنگی و معرفی تمدن ایران ایجاد فرصت برای موسسات و فعالان فرهنگی بخش خصوصی و حمایت از آنان ضروری است و دستگا‌های دولتی فرهنگی با نقش هدایتگری و تنظیم گری و حمایتی خود زمینه حضور بخش خصوصی را افزایش دهد.
ضریب نفوذ فرهنگی ایران در کشورهای همسایه آیا چگونه می‌تواند افزایش یابد؟
به نظر من، قبل از هر چیز واژه نفوذ فرهنگی بار منفی دارد بهتر است برای توسعه و تقویت حضور و ترویج فرهنگ و تمدن این واژه مورد استفاده قرار نگیرد.با توجه به موقعیت ژئوپلتیک ارمنستان و ایران و داشتن مرز مشترک و هزینه کم سفر به این کشور گام مهم و اصلی برای توسعه فرهنگی و معرفی تمدن ایران ایجاد فرصت برای موسسات و فعالان فرهنگی بخش خصوصی و حمایت از آنان ضروری است و دستگا‌های دولتی فرهنگی با نقش هدایتگری و تنظیم گری و حمایتی خود زمینه حضور بخش خصوصی را افزایش دهد.
برای افزایش حضور و تاثیر فرهنگی ایران در کشورهای همسایه، چه اقداماتی می‌توان انجام داد؟
توسعه همکاری‌های فرهنگی مثل برگزاری جشنواره‌ها، همایش‌ها، نمایشگاه‌ها و تبادل هنرمندان و دانشجویان. حمایت از تولیدات فرهنگی با کیفیت همچون تولید فیلم‌ها، سریال‌ها، موسیقی و کتاب‌هایی که بتوانند مخاطب کشورهای همسایه را جذب کنند. آموزش زبان فارسی، استفاده موثر از رسانه‌های اجتماعی برای معرفی فرهنگ و تمدن ایران، حمایت از فعالیت‌های فرهنگی ایرانیان مقیم کشورهای همسایه مجموعه‌ای از این اقدامات است که قابلیت اجرایی دارد.
ارتباطات فرهنگی با همسایگان با ایجاد دیوار‌های امنیتی، دستخوش تغییر خواهد شد و این امر چه تاثیری بر فرآیند دیپلماسی پیرامونی دارد؟
یکی از گام‌های موثر در توسعه روابط فرهنگی در عرصه بین الملل تسهیل در رفت و آمد اصحاب فرهنگ، هنر و اندیشه است که ایجاد موانع و دیوار‌های امنیتی باعث کند شدن در توسعه روابط فرهنگی است. اگر مسوولین با حفظ مصالح کشور در رفع موانع امنیتی تلاش کنند این اقدام روند تسریع درتوسعه روابط اقتصادی و فرهنگی و سیاسی را بدنبال خواهد داشت. در حقیقت ایجاد دیوار‌های امنیتی می‌تواند بر ارتباطات فرهنگی و دیپلماسی پیرامونی تاثیر منفی بگذارد آن هم به دلایلی مثل محدودیت در تبادلات فرهنگی که می‌تواند مانع از تبادل هنرمندان، دانشجویان و اندیشمندان بشود، تشدید اختلافات بین کشورها، ترویج نگاه منفی در نزد همسایگان.
است. عدم شناخت کافی کشورهای همسایه از کیفیت و قیمت محصولات و کالا‌های فرهنگی در ایران یکی از علل کم فروغ بودن صادرات فرهنگی است که دیپلماسی فرهنگی با بکار گیری روش‌های نوین معرفی کالا از طریق نمایشگاه‌های فرهنگی و فعال کردن فضای مجازی می‌تواند به افزایش شناخت از محصولات فرهنگی ایرانی در کشورهای همسایه کمک کند. متاسفانه ارمنستان هم با وجود مرز مشترک و سابقه دیرینه فرهنگی با محصولات فرهنگی ایران آشنایی کافی ندارند
آیا می‌توان از طریق گسترش دیپلماسی فرهنگی با همسایگان، به افزایش و رونق صادرات محصولات فرهنگی کشورمان امیدوار بود و آیا زمینه برای این موضوع، مناسب است؟
گسترش دیپلماسی فرهنگی با همسایگان دستاورد‌های زیادی را دارد از جمله به افزایش و رونق صادرات محصولات فرهنگی کشورمان کمک می‌کند، که این امر چندین دستاورد قابل توجه دارد. مواردی همچون ایجاد بازار جدید. از آنجا که قیمت تمام شده محصولات فرهنگی در ایران در مقایسه با کشورهای همسایه بسیار ارزان‌تر است، با برگزاری نمایشگاه‌های فرهنگی و معرفی محصولات فرهنگی ایرانی به کشورهای همسایه، بازار‌های جدیدی برای این محصولات ایجاد می‌شود. یکی از بازار‌های قبال رقابت برای عرضه کالا‌های فرهنگی ایران کشور ارمنستان است که با شناخت ذائقه فرهنگی و اجتماعی ارمنستان می‌توان به عرضه و فروش محصولات فرهنگی مبادرت ورزید. مورد دیگر افزایش شناخت از محصولات فرهنگی ایرانی است. عدم شناخت کافی کشورهای همسایه از کیفیت و قیمت محصولات و کالا‌های فرهنگی در ایران یکی از علل کم فروغ بودن صادرات فرهنگی است که دیپلماسی فرهنگی با بکار گیری روش‌های نوین معرفی کالا از طریق نمایشگاه‌های فرهنگی و فعال کردن فضای مجازی می‌تواند به افزایش شناخت از محصولات فرهنگی ایرانی در کشورهای همسایه کمک کند. متاسفانه ارمنستان هم با وجود مرز مشترک و سابقه دیرینه فرهنگی با محصولات فرهنگی ایران آشنایی کافی ندارند. مورد سوم نیز تسهیل صادرات است. اگر چه تلاش‌ها و قوانین خوبی برای تسهیل صادرات کالا‌های فرهنگی صورت گرفته است ولی هنوز چالش‌ها و موانع زیادی برای تسریع در روند صادرات وجود دارد که با تقویت روابط فرهنگی و دیپلماسی فرهنگی، موانع صادرات محصولات فرهنگی کاهش می‌یابد.
فرآیندهای مهم در اشاعه زبان فارسی
گسترش زبان فارسی در کشورهای همسایه چطور، این مسئله نیازمند چه فعالیت‌ها و فرآیندی است؟
اشاعه زبان فارسی در کشورهای همسایه نیازمند رویکرد دیپلماتیک و فرهنگی، فعالیت‌ها و برنامه‌های منسجم و طولانی مدت است که باید با احترام به فرهنگ و زبان کشور میزبان اجرا شود. من به عنوان رایزن فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در ارمنستان می‌توانم به برخی از زمینه‌های مهمی که اساس این گسترش را تشکیل می‌دهد اشاره کنم. به عنوان مثال ایجاد بستر‌های آموزشی و دانشگاهی، همکاری با دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی محلی برای راه اندازی دوره‌های زبان فارسی و حوزه‌های مرتبط با زبان و ادبیات فارسی و یکی از موثرترین راه هاست. ایجاد دپارتمان‌های زبان فارسی در دانشگاه‌های معتبر، آموزش و ارائه دوره‌های تخصصی برای مدرسین این زبان می‌تواند در این مسیر تاثیر بسزایی داشته باشد. مورد بعدی تهیه منابع آموزشی استاندارد و متنوع است، به عنوان مثال، کتاب‌ها و محتوای دیجیتالی که با استفاده از فناوری چند رسانه‌ای امروزی ایجاد می‌شوند، می‌توانند علاقه به یادگیری را افزایش دهند. همچنین کتابخانه‌های ویژه در مراکز فرهنگی و آموزشی می‌توانند دسترسی علاقمندان به منابع معتبر را تسهیل کنند. مورد سوم اجرای دوره‌ها و اردو‌های آموزشی است که یکی از موثرترین راه‌ها برگزاری اردو‌های آموزشی و حتی سفر‌های فرهنگی ـ آموزشی در ایران است که طی آن علاقه‌مندان از کشورهای همسایه می‌توانند به طور مستقیم با بافت فرهنگی ایران آشنا شوند و زبان فارسی خود را تقویت کنند. این اردو‌های دانش‌افزایی ممکن است شامل بازدید از مراکز فرهنگی و تاریخی، شرکت در سمینار‌های آموزشی و مشارکت در برنامه‌های فرهنگی مانند جشنواره‌ها باشد. مورد دیگر استفاده از ظرفیت‌های رسانه‌ای و فضای مجازی است. با گسترش روزافزون استفاده از رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، ایجاد محتوای آموزشی متناسب با گروه‌های سنی مختلف و به زبان کشورهای هدف می‌تواند باعث گسترش علاقه به زبان فارسی شود. تولید محتوا‌هایی مانند ویدیو‌های کوتاه، پادکست‌ها و برنامه‌های تلویزیونی به زبان محلی، راه‌های جدیدی برای تعامل و معرفی زبان و فرهنگ ایرانی ارائه می‌دهد.
در سطح کلان‌تر، توافقات فرهنگی و علمی بین ایران و کشورهای همسایه می‌تواند زیرساختی برای تقویت زبان فارسی در این کشورها باشد. این توافقات و همکاری‌ها می‌توانند به ترویج بیشتر زبان فارسی در نظام‌های آموزشی رسمی یا برنامه‌های فرهنگی مشترک کمک کنند. تولید محتوای آموزشی مثل کتاب‌های درسی و نرم‌افزار‌های آموزشی، برگزاری دوره‌های آموزشی و دانش افزایی برای معلمان زبان فارسی در کشورهای همسایه، حمایت از رسانه‌های فارسی‌زبانی که در کشورهای همسایه فعالیت می‌کنند به عنوان مثال رادیو دولتی ارمنستان در روز یک ساعت به زبان فارسی برنامه پخش می‌کند و به پخش اخبار فارسی می‌پردازد که حمایت از این اوع رسانه‌ها بسیار مفید است.
برای آموزش زبان فارسی، نمی‌توان در کشورهای همسایه مراکزی را راه‌اندازی کرد؟
تأسیس مراکز فرهنگی و آموزش زبان نیز یکی از راهکارهای عملی است. مراکز فرهنگی ایران در کشورهای همسایه، پل‌های ارتباطی مهمی برای تقویت ارتباطات فرهنگی و زبانی هستند. این مراکز می‌توانند با ارائه دوره‌های زبان، نمایشگاه‌های هنری و برنامه‌های فرهنگی، علاقه‌مندان به زبان و فرهنگ فارسی را جذب و پشتیبانی کنند. همکاری‌های فرهنگی و دیپلماتیک بین‌المللی نیز از موارد قابل توجه است. در سطح کلان‌تر، توافقات فرهنگی و علمی بین ایران و کشورهای همسایه می‌تواند زیرساختی برای تقویت زبان فارسی در این کشورها باشد. این توافقات و همکاری‌ها می‌توانند به ترویج بیشتر زبان فارسی در نظام‌های آموزشی رسمی یا برنامه‌های فرهنگی مشترک کمک کنند. تولید محتوای آموزشی مثل کتاب‌های درسی و نرم‌افزار‌های آموزشی، برگزاری دوره‌های آموزشی و دانش افزایی برای معلمان زبان فارسی در کشورهای همسایه، حمایت از رسانه‌های فارسی‌زبانی که در کشورهای همسایه فعالیت می‌کنند به عنوان مثال رادیو دولتی ارمنستان در روز یک ساعت به زبان فارسی برنامه پخش می‌کند و به پخش اخبار فارسی می‌پردازد که حمایت از این اوع رسانه‌ها بسیار مفید است.
در حال حاضر وضعیت زبان فارسی در ارمنستان چگونه است؟
با توجه با ظرفیت کشور ارمنستان و به برکت روابط خوب دو ملت و دولت ایران و ارمنستان زبان فارسی مورد اقبال قرار گرفته است و در حال حاضر قریب به ۳۸۰۰ دانش آموز زبان فارسی را در ۲۱ مدرسه و موسسه آموزشی به عنوان زبان سوم فرا می‌گیرند. تلاش‌ها و برنامه‌ریزی‌های رایزنی فرهنگی به عنوان نماینده بنیاد سعدی و حمایت و مساعدت این بنیاد و همچنین حمایت‌های مادی و معنوی سفیر محترم ایران در ایروان آقای سبحانی از عوامل مهم ترویج زبان فارسی در این کشور است. نگاه ویژه به زبان فارسی در دانشگاه‌های ارمنستان مثل دانشگاه دولتی ایروان و دانشگاه اسلونی و دیگر موسسات فرهنگی به‌ویژه دانشکده‌های شرق شناسی و کرسی‌های زبان فارسی نیز در طول سال‌های گذشته از دلایل فروغ این زبان در ارمنستان است. همچنین باید متذکر شد که گسترش زبان فارسی نیازمند راهبردی است که هم‌زمان به نیاز‌های آموزشی کشور میزبان و حفظ هویت فرهنگی و تاریخی ایران توجه داشته باشد. با چنین برنامه‌هایی، زبان فارسی می‌تواند به‌عنوان ابزاری فرهنگی و ارتباطی، جایگاه خود را در میان زبان‌های منطقه بیش از پیش مستحکم کند و پیوند‌های فرهنگی و تاریخی ملت‌ها را تقویت کند.
اولویت‌هایی که در زمینه تعاملات فرهنگی بین جمهوری اسلامی ایران و کشور محل ماموریت شما وجود دارد، چه مواردی هستند؟
در زمینه تعامل فرهنگی بین جمهوری اسلامی ایران و ارمنستان، اولویت‌هایی وجود دارد که به تحکیم پیوند‌های فرهنگی و تاریخی بین دو ملت و همچنین تعمیق شناخت و درک متقابل کمک می‌کند که این اولویت‌ها را می‌توان به تعدادی از حوزه‌های کلیدی تقسیم کرد. توسعه مبادلات فرهنگی مثل برگزاری جشنواره‌ها، همایش‌ها و نمایشگاه‌ها و استفاده از بخش خصوصی، توسعه همکاری‌های علمی و دانشگاهی از طریق تبادل استاد و دانشجو و نیز افزایش دوره‌های دانش‌افزایی و فرصت‌های تحصیلی، تبادل برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی، همکاری در حوزه‌های فرهنگی و هنری همچون سینما، موسیقی، هنر‌های تجسمی و ادبیات با برگزاری هفته‌های فیلم و نمایش برخی از این موارد است.
شما برای توسعه زبان و ادبیات فارسی در ارمنستان چه کارهایی انجام دادید؟
یکی از مهمترین برنامه و فعالیت‌های فرهنگی که توسط رایزنی و با حمایت ویژه سفارت جمهوری اسلامی ایران در ارمنستان و حمایت‌های بنیاد سعدی دنبال می‌شود توسعه زبان و ادبیات فارسی در این کشور است. این هدف با راه‌اندازی و حمایت از دوره‌های زبان فارسی در موسسات آموزشی، مدارس و مراکز فرهنگی محقق می‌شود. همچنین برگزاری مشترک کنفرانس‌ها و برنامه‌های انتشار و معرفی کتاب می‌تواند علاقه و دانش ارامنه را به زبان و فرهنگ ایرانی افزایش دهد.
ایجاد همکاری‌های دانشگاهی بین ایران و ارمنستان می‌تواند به تبادل علمی و افزایش دانش دانشجویان و مراکز علمی کمک کند. اولویت‌ها شامل برنامه‌های تبادل دانشجو و استاد، سازماندهی سمینار‌ها و کارگاه‌های مشترک و انجام تحقیقات فرهنگی مشترک است. انتشار و تبادل آثار فرهنگی و ادبی و تقویت اشتراکات فرهنگی و مذهبی هم از موارد دیگر در این میان است.
برای شناخت بیشتر فرهنگ ایرانی چطور؟
آشنایی با هنر‌های ایرانی اعم از هنر‌های تجسمی، موسیقی، فیلم و صنایع دستی از دیگر پروژه‌های مهم است. این فعالیت‌ها را می‌توان با برپایی نمایشگاه ها، کنسرت ها، جشنواره‌های فیلم و سایر رویداد‌های فرهنگی انجام داد. معرفی این آثار هنری دریچه‌ای به سوی شناخت بهتر فرهنگ و زندگی ایرانیان در ارمنستان می‌گشاید. از طرف دیگر ایجاد همکاری‌های دانشگاهی بین ایران و ارمنستان می‌تواند به تبادل علمی و افزایش دانش دانشجویان و مراکز علمی کمک کند. اولویت‌ها شامل برنامه‌های تبادل دانشجو و استاد، سازماندهی سمینار‌ها و کارگاه‌های مشترک و انجام تحقیقات فرهنگی مشترک است. انتشار و تبادل آثار فرهنگی و ادبی و تقویت اشتراکات فرهنگی و مذهبی هم از موارد دیگر در این میان است. ارمنستان به عنوان همسایه‌ای با پیوند‌های تاریخی و مذهبی دیرینه با ایران، زمینه‌های مشترکی برای تعامل فرهنگی ایجاد کرده است. استفاده از این اشتراکات، همچون پرداختن به تاریخ مشترک، مراسم سنتی و مذهبی و ایجاد برنامه‌هایی با محتوای مشترک فرهنگی و مذهبی، در تقویت این ارتباطات نقش کلیدی دارند.
نقش گردشگری فرهنگی در این میان چیست؟
گردشگری فرهنگی یکی از مهمترین ابزار‌های تعامل فرهنگی است که همیشه در اولویت ما قرار دارد. برنامه ریزی تور‌های تبادل فرهنگی و تاریخی، تسهیل تور‌های گردشگری برای علاقمندان به فرهنگ ایرانی به ارمنستان و بالعکس و معرفی جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی به گردشگران، از جمله فعالیت‌هایی هستند که به تقویت ارتباطات فرهنگی کمک می‌کنند. با توجه به موارد مطرح شده باید تاکید کرد که اولویت‌های تعاملات فرهنگی بین ایران و ارمنستان با هدف گسترش تفاهم متقابل، احترام به فرهنگ بومی و ایجاد بستر‌های پایدار برای همکاری‌های فرهنگی در رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در ارمنستان دنبال می‌شود. ما بر این باوریم که این تعاملات فرهنگی نه تنها باعث نزدیکی بیشتر دو ملت می‌شوند، بلکه بستری برای توسعه روابط سازنده و مثبت در سایر حوزه‌ها نیز فراهم می‌آورند. در پایان باید گفت که دیپلماسی فرهنگی یک ابزار قدرتمند برای تقویت روابط با همسایگان و افزایش حضور یک کشور است. با توجه به اهمیت این موضوع، باید به صورت جدی به توسعه و تقویت دیپلماسی فرهنگی پرداخت.
