خاموشی‌های گاه و بی‌گاه و پیامدهایی که به‌دنبال دارد؛ از اختلال در زندگی روزمره تا افزایش هزینه‌های تولید
خاموشی‌های گسترده در کشور، زندگی روزمره مردم و فعالیت واحدهای صنعتی و بخش کشاورزی را با اختلال مواجه کرده است. کارشناسان انرژی هشدار می‌دهند این مشکل تنها ناشی از افزایش مصرف نیست، بلکه نشان‌دهنده ضعف‌های ساختاری در شبکه توزیع و کمبود سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های انرژی کشور است.
افزایش ناگهانی قطعی‌های برق در سراسر کشور در هفته‌های اخیر، به معضلی جدی تبدیل شده است.
برخلاف چند سال گذشته که خاموشی‌ها عمدتاً محدود به تابستان بود، از سال قبل خاموشی‌ها در پاییز و زمستان نیز ادامه پیدا کرد و امسال نیز از اوایل بهار شاهد قطعی‌های مکرر هستیم که این موضوع نشان‌دهنده آن است که شبکه برق کشور حتی در فصولی که مصرف در اوج قرار ندارد نیز با فشار مضاعف مواجه است.
گزارش‌های میدانی از شهر‌های کوچک و بزرگ حاکی از آن است که برخی از قطعی‌های برق بین ۲ تا ۴ ساعت ادامه دارد که اغلب این قطعی‌ها بدون اعلام قبلی بوده و زندگی روزمره مردم و فعالیت کسبه را با مشکلات جدی مواجه کرده است.
پس از تشدید خاموشی‌های با برنامه و بی‌برنامه در شهرستان‌های اطراف تهران و دیگر شهرها، خاموشی‌های برنامه‌ریزی شده از روز گذشته به شهر تهران بازگشت.
این در حالی است که مسئولان، افزایش دمای ناگهانی و رشد مصرف را دلیل اصلی این قطعی‌ها عنوان می‌کنند، اما کارشناسان انرژی معتقدند مشکل اصلی تنها افزایش مصرف نیست. بلکه چالش‌های زیرساختی نیز یکی از عوامل تشدیدکننده قطعی‌های مکرر برق است.
البته وزیر نیرو پیش‌بینی کرده است که با اجرای برنامه‌های در دست اقدام و همکاری وزارت نفت در تامین سوخت لازم برای نیروگاه‌ها، زمستان امسال را بدون خاموشی سپری کنیم و از سویی تا تابستان سال ۱۴۰۵، ناترازی برق مدیریت و برطرف شود.
قطعی‌های برق پیامد‌های سنگینی برای صنایع کشور به همراه دارد. در کارخانه‌های تولیدی و صنعتی، هرگونه وقفه در تأمین برق موجب توقف خطوط تولید، کاهش بهره‌وری و افزایش هزینه‌های عملیاتی می‌شود.
این مشکل به‌ویژه برای صنایع انرژی‌بر مانند فولاد، سیمان و پتروشیمی که نیازمند برق پایدار هستند، مشکلات فراوانی ایجاد کرده است. برخی واحدهای صنعتی مجبور به استفاده از ژنراتور‌های دیزلی شده‌اند که هزینه تولید را به شدت افزایش داده است.
در شهر‌های صنعتی برخی از واحدهای تولیدی نیز مجبور به کاهش ساعات کاری شده‌اند.
مدیر یک کارخانه تولیدی در این باره به میزان می‌گوید که در هفته گذشته ۲ بار با قطعی برق مواجه شده که هر بار توقف خط تولید و خسارت مالی قابل توجهی به همراه داشته است.
قطعی‌های مکرر برق، کشاورزان را نیز با چالش‌های جدی مواجه کرده است. قطعی برق موجب اختلال در عملکرد پمپ‌های آب و سیستم‌های آبیاری تحت فشار شده که نتیجه آن کاهش رطوبت خاک و تنش آبی برای محصولات است.
یک کشاورز در ورامین به خبرنگار میزان گفت: در روز‌های اخیر، به‌دلیل قطعی برق، نتوانسته‌ایم مزارع خود را به‌موقع آبیاری کنیم و این موضوع کیفیت محصول را تحت تأثیر قرار داده است.
این وضعیت به‌ویژه برای محصولات استراتژیک مانند گندم و جو که در آستانه برداشت هستند، نگران‌کننده است.
کارشناسان کشاورزی هشدار می‌دهند تداوم این روند می‌تواند در کوتاه‌مدت به کاهش تولید محصولات اساسی و در بلندمدت به تهدید امنیت غذایی کشور منجر شود.
صنایع کوچک و متوسط که سهم قابل‌توجهی در اشتغال‌زایی دارند نیز از قطعی‌های برق متضرر شده‌اند. یک تولیدکننده لوازم خانگی که در مشهد کارخانه دارد به خبرنگار میزان می‌گوید به‌دلیل قطعی‌های مکرر، نتوانسته است سفارشات خود را طبق برنامه زمان‌بندی شده تکمیل کند که این موضوع به اعتبار کسب‌وکارش لطمه زده است.
این وضعیت در بلندمدت می‌تواند به کاهش رقابت‌پذیری صنایع داخلی در بازار‌های منطقه‌ای منجر شود؛ کارشناسان اقتصادی هشدار می‌دهند تداوم این روند ممکن است موجبات کاهش سرمایه‌گذاری در بخش صنعت را فراهم آورد.
در حالی که قطعی‌های اخیر نشان‌دهنده ضعف‌های ساختاری در نظام انرژی کشور است، به‌نظر می‌رسد حل این مشکل نیازمند عزم ملی و سرمایه‌گذاری کلان است.
امروزه، زندگی و فعالیت‌های اقتصادی در غیاب برق غیرقابل تصور است. افزایش نفوذ برق در تمام بخش‌های مصرف، از خانگی و صنعتی گرفته تا کشاورزی و خدمات، نشان‌دهنده اهمیت فزاینده این منبع انرژی در جهان است.
افزایش چشم‌گیر سهم برق در کل انرژی مصرفی جهان
در همین زمینه هاشم اورعی، کارشناس انرژی در گفت‌و‌گو با میزان اظهار کرد: جهان در حال حاضر در یک دوره گذار انرژی قرار دارد که با تغییرات اساسی در منابع و مصرف انرژی همراه است.
وی ادامه داد: یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این گذار، افزایش عمق نفوذ برق است به این معنا که سهم برق در کل انرژی مصرفی جهان به‌طور پیوسته در حال افزایش است و نقش حیاتی‌تری در زندگی روزمره و فعالیت‌های اقتصادی ایفا می‌کند.
این کارشناس انرژی با استناد به برخی آمار‌ها در مورد روند افزایش تقاضا برای برق گفت: بر اساس پیش‌بینی‌ها، تا ۲۵ سال دیگر که به عنوان پایان دوره گذار انرژی در نظر گرفته می‌شود، شاهد تغییرات چشم‌گیری در تقاضا حامل‌های انرژی خواهیم بود.
اورعی معتقد است در حالی که تقاضا برای سوخت‌هایی مانند زغال سنگ به سمت صفر می‌رود و تقاضا برای نفت و گاز نیز کاهش می‌یابد، تقاضا برای برق به‌طور قابل توجهی افزایش می‌یابد و به حدود ۱.۶ برابر می‌رسد.
وی با بیان اینکه افزایش تقاضا برق ناشی از جایگزینی آن با سایر حامل‌های انرژی است، عنوان کرد: این روند در بخش‌های مختلف اقتصادی و زندگی روزمره قابل مشاهده است به‌طور مثال گسترش خودرو‌های برقی باعث جایگزینی بنزین با برق می‌شود.
اورعی ادامه داد: همچنین وابستگی به برق در بخش خانگی به‌طور فزاینده‌ای افزایش یافته است. از شارژ تلفن همراه گرفته تا استفاده از لوازم خانگی و سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی، نیاز مستقیمی به برق دارد.
به گفته این کارشناس انرژی بخش صنعت به شدت به برق وابسته است. الکتروموتورها، پمپ‌ها و سایر تجهیزات صنعتی برای عملکرد خود به برق متکی هستند و پمپ‌ها و سایر تجهیزات کشاورزی نیز به‌طور گسترده‌ای برقی شده‌اند.
ناترازی تولید و مصرف ادامه دارد
اورعی به بررسی دلایل تداوم خاموشی‌های اخیر پرداخت و افزود: با توجه به آمار رسمی در ۱۴ اردیبهشت سال جاری، مصرف برق کشور نسبت به روز مشابه سال گذشته ۳۳ درصد افزایش یافته که معادل ۲۰ هزار مگاوات است و احتمال دارد ناترازی در پیک مصرف برق به ۲۴ هزار مگاوات هم برسد.
وی ۲ عامل اصلی «نبود مدیریت مصرف» و «شکاف تولید و تقاضا» را دلیل ناترازی‌های برق عنوان کرد و توضیح داد: هیچ برنامه عملیاتی برای بهینه‌سازی مصرف اجرا نشده و از سویی در سال ۱۴۰۲ تقاضا سه برابر سریع‌تر از تولید رشد کرده است.
این کارشناس انرژی هشدار داد: با ادامه روند مصرف برق، قطعی‌های برق در تابستان ۱۴۰۳ هم در بخش خانگی و هم صنعتی، کشاورزی و خدمات گسترده‌تر خواهد بود و این پیش‌بینی بر اساس آمار رسمی است، نه تحلیل شخصی.
انتهای پیام/
