تلاش ایران برای تقویت هویت اسلامی و همگرایی فرهنگی در حج

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، با نزدیک شدن به ایام برگزاری حج تمتع که بزرگترین کنگره سالانه مسلمانان جهان و نمادی بی‌بدیل از همگرایی و همدلی امت اسلامی است، ضرورت پرداختن به ابعاد گوناگون این فریضه الهی بیش از پیش احساس می‌شود.

حج، فراتر از یک عمل عبادی فردی، بستر بی‌نظیری برای تبادل فرهنگی، تعاملات اجتماعی، و حتی بسترسازی برای دیپلماسی و تقریب دیدگاه‌های مسلمانان از ملیت‌ها و مذهب‌های گوناگون است.

برای واکاوی این ظرفیت‌ عظیم و به‌ویژه نقش آن در تقویت پیوندهای میان مسلمانان و تعاملات فرهنگی در سطح بین‌الملل، گفت‌وگویی تفصیلی ترتیب داده‌ایم با جناب آقای “دکتر حبیب‌رضا ارزانی”، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در مالزی و درباره مسائلی همچون نقش محوری حج در پیوند فرهنگی و اجتماعی مسلمانان از سراسر جهان، ظرفیت‌های بالقوه این فریضه برای تعامل و گفت‌وگو با نخبگان و اندیشمندان کشورهای مختلف، به گفت‌وگو نشسته‌ایم که مشروح این گفت‌وگو را ادامه می‌خوانید.

تسنیم: آقای دکتر برای ورود به بحث، درباره اینکه اساساً برگزاری حج می‌تواند چه نقش و اثری در پیوند فرهنگی میان مسلمانان ایفا کند، توضیح دهید.

حج یک جایگاه بسیار ویژه‌ای در ایجاد انسجام و تقویت ارتباطات فرهنگی میان مسلمان‌ها دارد و این ارتباط به قدری وسیع، وثیق و گسترده است که نسبت به بسیاری از ارتباطاتی که سطحی باشند و عمق نداشته باشند به نظرم این ارتباط وُجهان دارد و پیوندهای عمیقی را میان ملت‌ها ایجاد می‌کند.

مردم مسلمان از اقصی نقاط جهان در این مناسک حضور پیدا می‌کنند و همه با یک لباس سفید که در بردارنده تمام رنگهاست، کنار هم قرار می‌گیرند و برترین و والاترین شکل انسجام و پیوند فرهنگی مسلمانان را نمایش می‌دهند.

تلاش ایران برای تقویت هویت اسلامی و همگرایی فرهنگی در بستر حج

به لطف خدا در جمهوری اسلامی از اولین سال‌های انقلاب اسلامی اتفاقات بسیار خوبی رقم خورد که جای تقدیر و سپاس دارد از زحماتی که در این حوزه کشیده شده است. جمهوری اسلامی ایران برای ارتباط با دیگر کشورها و برای ایجاد انسجام میان کشورهای مختلف و همینطور بحث تبادل و شنیدن نظرات و رساندن پیام وحدت، فعالیت‌های متعددی در این عرصه از قدیم داشته است. برگزاری جلسات مختلف ارتباط با اندیشمندان، دعوت از اندیشمندان کشورهای مختلف و گفت‌وگو با آنها و ایجاد حلقه ارتباطی و شبکه‌ای میان اندیشمندان و فرهیختگانی که در حج حضور پیدا می‌کنند، ازجمله فعالیتهایی است که صورت گرفته و طبیعتا بسیاری از برنامه‌های فرهنگی در آن ارتقا مهم است به این معنا که این‌ها را تقویت و منسجم کنیم و این هم مستثنی از آن نیست.

با این وجود به نظرم تا الان هم برای تقویت هویت اسلامی و همگرایی فرهنگی،کارهای بسیار خوبی در این عرصه صورت گرفته است.

برخی از کشورها مثل ایران، ترکیه و مالزی بسیار منسجم در حج حضور پیدا می‌کنند؛ این یک سفر جمعی معنوی بسیار لذت‌بخش است برای افرادی که به حج مشرف می‌شوند، مخصوصاً کسانی که برای اولین بار این سفر را تجربه می‌کنند. در عین حال ارتباط با دیگر مسلمانان و آشنایی با آداب، فرهنگ و رسوم مسلمانان دیگر کشورها و شناخت بیشتر مسلمانان جهان و تجربه‌‌ای بسیار عالی از حج است که در اختیار حجاج قرار می‌گیرد و شناخت آنها را نسبت به قبل کامل‌تر و متقن‌تر می‌کند.

مالزی تجارب خوبی در حوزه مدیریت داخلی امور حج دارد

تسنیم: رایزنی فرهنگی ایران چه فعالیت‌هایی در راستای تبیین جایگاه معنوی و فرهنگی حج در کشورهای میزبان دارد؟

ما به عنوان رایزن فرهنگی دنبال این هستیم که برنامه‌های خاص و ویژه‌ای که ایران دارد با کشور مالزی به مشارکت بگذاریم. مستحضرید که کشور مالزی هم برنامه‌های بسیار خوب و منسجمی در ایام حج دارد و تبادل این برنامه‌ها و تجربه‌ها بسیار کمک می‌کند که ما حج را قوی‌‌تر و بهتر برگزار کنیم.

برنامه‌های فرهنگی بسیار زیادی قبل و بعد از حج هم در مالزی و هم در ایران وجود دارد؛ برنامه‌های خاصی که حدود یک سال قبل حجت‌الاسلام والمسلمین نواب نماینده مقام معظم رهبری اینجا تشریف آورد و با وزیر دین کشور مالزی دیدار داشت. در این دیدار درباره تجارب دو کشور صحبت شد و آقای نعیم مختار وزیر دین مالزی برای سفر به ایران دعوت شد. مالزی تجربه‌های خوبی در حوزه مدیریت حج و پذیرش و ثبت‌نام و نوبت‌دهی متقاضیان برای اعزام در سال‌های آتی دارد که خوب است مسئولان ما این تجارب را مورد بررسی قرار دهند. 

گفت‌وگو با نخبگان، فرصت مناسب برای خنثی‌کردن ایران‌هراسی

تسنیم: گفت‌وگو با نخبگان و اندیشمندان خارجی در ایام حج، چه ظرفیت‌هایی را برای ما ایجاد می‌کند؟

در ایام حج یک امکان بسیار خوبی وجود دارد تا غیر از آن اعمال معنوی، از فرصت آزاد برای گفت‌وگو با نخبگان سایر کشورها که به حج مشرف می‌شوند استفاده کرد. برخی از این اندیشمندان، نخبگان و بزرگان را شاید با سختی و دشواری می‌توان پیدا کرد اما در ایام حج با این افراد می‌توانید صحبت کنید چون وقت آزاد بسیار خوبی دارند و می شود از این ظرفیت بهره گرفت و از تجارب آنها استفاده کنیم، نظرات آنها را بیشتر بشناسیم و بفهمیم.

یکی دیگر از این ظرفیت‌ها این است که می‌توان نقطه نظرات جمهوری اسلامی را برای آنها تبیین کنیم؛ خاطرم هست در ایام حج وقتی با این نخبگان و اندیشمندان فرهنگی گفت‌وگو می‌کردیم و در کنار خانه خدا می‌نشستیم، شاید ساعت‌ها صحبت می‌کردیم. خیلی برایشان جذاب و جالب بود که از ایران بشنوند. با توجه به هجمه‌ها و فضاسازی‌های سنگین رسانه‌ای که علیه ایران اسلامی وجود دارد، ایام حج فرصتی خوبی است برای تبیین واقعیت‌های مرتبط با جمهوری اسلامی ایران و جهاد تبیین که مقام معظم رهبری هم درباره آن به دفعات اشاره  و تأکید داشته‌اند. و این اتفاق مبارک می‌تواند در ایام حج در گفت‌وگو با حجاج سایر کشورها به ویژه نخبگان و فرهیختگان آنها رخ دهد.

حج؛ بزرگترین و جامع‌ترین مجمع تقریب مذاهب است

تسنیم: آیا حج و ظرفیت موجود در آن این امکان را دارد که به عنوان ابزار تقویت دیپلماسی عمومی قرار گیرد؟

حضور توامان زنان و مردان مسلمان از اقصی نقاط جهان در رده‌های سنی مختلف و با سلیقه‌های متعدد، ظرفیتی است که شما قطعاً با هر هدفی باید برای رسیدن به این جامعه هدف، وقت زیاد بگذارید اما ایام حج این فرصت را به شما می‌دهد که همه این پارامترها را در یک نقطه و کنار هم در اختیاتر داشته باشید.

قطعاً این بهترین فرصت برای دیپلماسی عمومی و فرهنگی است که شما می‌‌توانید با این افراد ارتباط بگیرید، صحبت کنید، حرف آنها را بشنوید و حرف خودتان را به سمع و نظر آنها برسانید.

شاید این سوال هم مطرح باشد که مراسم حج چطور می‌تواند به نزدیکی مذاهب اسلامی کمک کند؛ معتقدم وقتی مذهب اسلامی در موقعیتی مثل حج کنار هم قرار می‌گیرند و می‌بینند که همه با یک لباس به سوی یک خدا، یک قبله، یک پیامبر و یک قرآن قرار دارند، با مقداری گفت‌وگو نگاهشان نسبت به قبل تغییر می‌کند و به هم نزدیک‌تر می‌شود.

به نظر من مراسم حج یکی از بهترین و شاید بزرگترین مجمع تقریبی جهان اسلام است و لذا می‌توان گفت که عظیم‌ترین، بزرگترین و جامع‌ترین مجمع تقریب بین‌المذاهب اسلامی حج است.

دفاع از مظلومیت فلسطین و مردم غزه باید در حج امسال مورد توجه باشد

تسنیم: رایزن‌های فرهنگی در راستای گفت‌وگوهای بین‌المذاهب چه اقداماتی انجام می‌دهند؟

در رابطه با نقش رایزنی‌ها در گفت‌وگوهای بین‌المذاهب می‌توانم به اتفاق مبارکی که سال گذشته در کشور مالزی رقم خورد اشاره‌ کنم؛ در رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در مالزی با همکاری موسسه نشر آثار حضرت امام خمینی (قدس سره) در ایام سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی که در ایام حج هم بود، کنفرانسی را برگزار کردیم که بحث تبیین جایزه حضرت امام خمینی و همچنین مسئله فلسطین را در آن کنفرانس داشتیم. اندیشمندانی از جهان اسلام و از کشور مالزی و ایران حضور داشتند و در جلسه صحبت کردند.

یکی از مسائل بسیار مهم در دیپلماسی فرهنگی و دیپلماسی عمومی که در حج امسال هم باید به دنبال آن باشیم بحث فلسطین و دفاع از مظلومیت مردم فلسطین و غزه است. به نظرم ما می‌توانیم از ظرفیت عظیم حج و موسم حج هم در کشور عربستانی سعودی (در مکه و مدینه) و هم در دیگر کشورها در این موسم و زمان، کنفرانس‌ها و جلساتی را برگزار کنیم.

جمهوری اسلامی ایران، رتبه اول تبیین پیام وحدت است

معتقدم در میان کشورها باید رتبه اول فعالیت برای تبیین پیام وحدت را به جمهوری اسلامی ایران داد. ایران در این زمینه بسیار فعال، پویا و کارآمد عمل کرده است و کسی نیست که این را انکار کند. مسئله تبیین پیام وحدت توسط جمهوری اسلامی ایران در عرصه‌های مختلف شکل گرفته است و کنفرانس سالانه وحدت در ایران، حضور مبلغان ایرانی در کشورهای مختلف، جلسات متعدد و متنوع در کشورهای مختلف برای تقریب مذاهب اسلامی، حضور پررنگ جمهوری اسلامی ایران در ایام حج و تأکید بر مسائل اساسی و مورنیاز جامعه اسلامی مثل دفاع از مردم مظلوم فلسطین، نمونه‌هایی از نقش و تلاش جمهوری اسلامی ایران در تبیین پیام وحدت در حج است.

انتهای پیام/