گروه امام و رهبری خبرگزاری تسنیم ـ محمد خاجی: اگر بخواهیم نظام مسائل هر جامعه‌ای را فهرست کنیم، بی‌تردید یکی از بنیادی‌ترین مسائل موجود در آن، مسئله سبک زندگی خواهد بود. سبک زندگی عنصری کلیدی در معنابخشی یا معنازدایی از حیات انسان است که نقش تعیین کننده‌ای در سعادت یا شقاوت، خوشبختی یا تیره‌روزی فرد و جامعه دارد.
انتخاب سبک زندگی که تناسبی با فطرت حقیقت‌طلب و کمال‌جوی انسان و شرافت و کرامت ذاتی او ندارد انسان را از راه‌یافتن به کمال بازخواهد داشت و بالعکس چنانچه زندگی انسان سرشتی فطری و صبغه‌ای توحیدی پیدا کند، زمینه سعادت و خوشبختی او در دنیا و آخرت فراهم خواهد آمد.
در منظومه فکری رهبر معظم انقلاب اسلامی مسئله سبک زندگی و ترسیم ابعاد آن اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد. آنچه رویکرد ایشان را از سایر رویکردها ممتاز می‌سازد نگاه تمدنی معظم‌له به این مقوله است. ایشان سبک زندگی را بعد نرم‌افزاری و اصلی و اساسی تمدن می‌دانند و معتقدند:« هدف ملت ایران و هدف انقلاب اسلامی، ایجاد یک تمدن نوین اسلامی است… این تمدن نوین دو بخش دارد: یک بخش، بخش ابزاری است؛ یک بخش دیگر، بخش متنی و اصلی و اساسی است…. بخش ابزاری عبارت است از همین ارزشهایی که ما امروز به عنوان پیشرفت کشور مطرح می‌کنیم: علم، اختراع، صنعت، سیاست، اقتصاد، اقتدار سیاسی و نظامی، اعتبار بین‌المللی، تبلیغ و ابزارهای تبلیغ؛ اینها همه بخش ابزاری تمدن است؛ وسیله است … اما بخش حقیقی، آن چیزهایی است که متن زندگی ما را تشکیل میدهد؛ که همان سبک زندگی است که عرض کردیم. این، بخش حقیقی و اصلی تمدن است.»(۲۳/۷/۱۳۹۱)
تامل در اندیشه‌ها و بیانات کاربردی رهبر معظم انقلاب اسلامی در سال گذشته نشان میدهد ایشان مانند سال‌های قبل همچنان دغدغه تحقق سبک زندگی اسلامی ایرانی و مقابله با تحمیل فرهنگ و سبک زندگی غربی را داشته و در برهه‌های خاص هم نسبت به خطر تحمیل سبک زندگی غربی هشدار داده و هم تلاش کرده‌اند ابعاد روشنی از سبک زندگی اسلامی را ترسیم سازند.
در این نوشتار تلاش می‌کنیم محورهای مهم بیانات ایشان را در سال ۱۴۰۳ در این باره مورد بررسی قرار دهیم.
اهم مواضع و بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در باره سبک زندگی
۱- تحقق‌بخشی به سبک زندگی توحیدی هدف اصلی نظام اسلامی است
اصولا ایشان هدف اصلی حکمرانی اسلامی را تحقق‌بخشی به زندگی توحیدی می‌دانند و در توضیح این معنا می‌فرمایند: « در نظام اسلامی، حکمرانی، بَشَری و هدف‌ها الهی است. هدف‌ها، عدالت و کرامت انسان و آبادی زمین و پربار کردن زمان، و در نهایت، زندگی توحیدی و عروج آدمی به مرتبت قرب خدا است. » (۳۱/۲/۱۴۰۳) و در بیانی دیگر فرموده‌اند:« هدف انقلاب اسلامی را اگر بخواهیم به طور خلاصه عرض بکنیم، عبارت است از محقّق کردن «توحید» در زندگی مردم در کشور. «توحید» در جنبه معرفتی و مفهومی، یک امری است که به حسب مراتب فهم و معرفت افراد، قابل گسترش است؛ این مفهوم باید در زندگی جامعه محقّق بشود؛ [یعنی] توحید تحقّق پیدا کند در جامعه؛ چون توحید همه دین است.»( ۱۷/۸/۱۴۰۳)
۲- معرفی اسوه‌ها و الگو‌های موفق در سبک زندگی
ایشان در بیانات مختلفی در سال گذشته شخصیت‌هایی همچون حضرت زهرا سلام‌الله علیها، شهدا و بسیجی‌ها که توانسته‌اند سبک زندگی توحیدی را در زندگی خود محقق سازند، به عنوان الگوها و اسوه‌هایی که باید در مسیر تحقق‌بخشی به سبک زندکی توحیدی به آنها تأسی کرد، معرفی کرده‌اند. ایشان با برجسته‌سازی ویژگی‌های آنان از جمله خداباوری، خود‌باوری، قیام برای حق، شجاعت، صراحت، قوّت استدلال، ایستادگی، قدرت تصمیم‌گیری، قدرت اراده و نقش‌آفرینی در جهاد تبیین و بر‌هم زدن نقشه‌های دشمن و …. مسیر تأسی به آنها را نیز روشن کرده‌اند.
۳- توجه به بعد مادی و معنوی، فردی و اجتماعی سبک زندگی توحیدی
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های نگاه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به سبک زندگی ذو ابعاد دیدن آن است. ایشان سبک زندگی را نه فقط در دایره زندگی فردی و معنوی بلکه در گستره زندگی جمعی و مادی معنا کرده و با طرح نظریه «زیست‌اسلامی» ابعاد مختلف سبک زندگی را در همه این ابعاد مورد توجه قرار می‌دهند.
الف) بعد فردی و معنوی سبک زندگی
ایشان در بعد فردی و معنوی سبک زندگی به چهار عنصر اساسی که مایه معنابخشی به زندگی توحیدی و قوام و دوام آن است، اشاره می‌فرمایند:
۱- ذکر و شکر
« ذکر، منشأ زندگی است؛ … وقتی ما یاد خدا در دلمان بود و خشیت الهی بر اثر یاد خدا بر دل ما سایه افکند، این در حرکت زندگی ما، در اراده ما، در عزم ما، در تصمیم‌گیری‌های بزرگ ما اثر خواهد گذاشت.» (۱۷/۲/۱۴۰۳) « توصیه من توصیه به «ذکر» و «شکر» است. راهی که ما می‌رویم راه کوتاهی نیست، راه آسانی هم نیست؛ … در این راه، همّت لازم است، معرفت لازم است، تلاش لازم است امّا بیش از همه، پشتوانه معنوی لازم است؛ آن پشتوانه معنوی را من امروز خلاصه می‌کنم در این دو جمله: «ذکر» و «شکر» . ذکر یعنی یاد خدا؛ از یاد خدا غافل نشوید…. شکر یعنی نعمت خدا را بشناسید و آن را فراموش نکنید.» (۱۲/۸/۱۴۰۳)
۲- عقل و ایمان
ایشان معتقدند: «مهم‌ترین کارکردهای رخدادهای بزرگ عبارت است از: ایجاد تحوّل فکری و ادراکی در مخاطب. آن وقتی یک تحوّل عظیم و یک حادثه‌ی بزرگ خواهد توانست در واقعیّت زندگی مردم اثر بگذارد و ماندگار بشود که قادر باشد تحوّل فکری در مخاطب خود به وجود بیاورد. فکر که درست شد، عمل هم درست خواهد شد…. آن عاملی که این تحوّل را به وجود می‌آورد چیست؟ دو چیز است: «عقل» و «ایمان».» (۹/۱۱/۱۴۰۳)
ب) بعد مادی و اجتماعی سبک زندگی
رهبر معظم انقلاب اسلامی بر اساس نظریه زیست اسلامی در بعد مادی و اجتماعیِ سبک زندگی به مؤلفه‌هایی همچون عدالت، همبستگی مؤمنانه و مرزبندی آشکار با دشمن و پیوند عاطفی امام و امت اشاره کرده می فرمایند:
« معنای چگونگی زندگی اجتماعی اسلامی چیست؟ این را در قرآن و در نهج‌البلاغه و در روایات می‌شود پیدا کرد. در این الگو، «لِیَقومَ النّاسُ بِالقِسط» وجود دارد، یعنی «عدالت»؛ در این الگو «اَشِدّاءُ عَلَی الکُفّار» وجود دارد، یعنی «مرزبندی با دشمن»؛ در این الگو «رُحَماءُ بَینَهُم» وجود دارد، یعنی «مهربانی مؤمنین و مردم با یکدیگر»؛ … در این الگو «عَزیزٌ عَلَیهِ ما عَنِتُّم» هست؛ یعنی حاکم جامعه رنج مردم را با وجود خود، با همه دل خود درک می‌کند، احساس می‌کند. قرآن میگوید «عَزیزٌ عَلَیهِ ما عَنِتُّم»؛ شما سختی میکشید، پیغمبر رنج میبرد. این از طرف حاکم نسبت به مردم. از طرف مردم هم «اَطیعُوا اللهَ وَ اَطیعُوا الرَّسولَ وَ اُولِی الاَمرِ مِنکُم»؛ مردم هم همراهی می‌کنند، اطاعت می‌کنند، کمک می‌کنند، دنباله‌روی می‌کنند.»(۵/۴/۱۴۰۳)
آنچه این نظریه را جذاب و قابل توجه می‌سازد پیوندی است که رهبر معظم انقلاب اسلامی بین «امامت» و «زیست اسلامی» برقرار می‌کنند و معتقدند: « روح اسلام «امامت» است … استمرار این امامت باید با حاکمیّت سیاسی همراه باشد … وقتی امامت استمرار پیدا کرد، الگوی زیست اسلامی هم استمرار پیدا می‌کند. وقتی امامت در جامعه حاکمیّت داشته باشد، زیست جامعه شکل اسلامی پیدا می‌کند، الگوی اسلامی در جامعه تحقّق پیدا می‌کند. اگر حاکمیّت سیاسی اسلام از دست برود، خسارت بزرگ این است که زیست اسلامی، زیست اجتماعی اسلامی از بین خواهد رفت.» (۵/۴/۱۴۰۳)
۴- هشدار نسبت به مخاطرات تهدیدکننده سبک زندگی توحیدی
الف) نفوذ فرهنگی
رهبر معظم انقلاب اسلامی معتقدند یکی از مهم‌ترین مخاطراتی که سبک زندگی اسلامی را تهدید می‌کند، نفوذ فرهنگی برای تحمیل و ترویج فرهنگ و سبک زندگی غربی به ملت است. ایشان با اعتقاد به این که دشمنان به علت این که نتوانسته‌اند به اهداف خود از طریق اعمال تهدید‌های سخت‌افزاری دست پیدا کنند، تهدید‌های نرم‌افزاری علیه نظام اسلامی را در دستور کار خود قرار داده‌‌اند، به همه دستگاه‌های فرهنگی و آحاد جامعه هشدار می‌دهند تا مراقب باشند که دشمنان انقلاب اسلامی با استفاده از ابزار رسانه و نفوذ فرهنگی، نتوانند سبک زندگی دلخواه و مطلوب خود را به ملت ایران تحمیل کنند. بر این اساس رهبر معظم انقلاب اسلامی با الهام از سلحشوری‌های دوران دفاع مقدس که منجر به ناکام‌سازی دشمنان در جنگ تحمیلی شد با هشدار نسبت به تهدید‌های نرم‌افزاری و نفوذ فرهنگی دشمن، همگان را به نقش‌آفرینی در این جنگ تحمیلی فرهنگی و مستحکم‌ساختن سنگرهای فرهنگی برای صیانت از مؤلفه‌های سبک زندگی توحیدی فراخوانده‌اند.
« رزمندگان ما، مجاهدان ما، برای اینکه پرچم دشمن در مرزهای ما برافراشته نشود، جان خودشان را قربان کردند، فداکاری کردند؛ جوانان مبارز و مجاهد، خانواده‌های خودشان را داغدار کردند برای اینکه پرچم دشمن در مرزهای این کشور بالا نرود؛ نمی‌شود ملّت ایران قبول کند که همان پرچم‌ها به وسیله افراد نفوذی، به وسیله انسان‌های فریب‌خورده، در داخل کشور برافراشته بشود! این پرچم، پرچم نفوذ فرهنگی و سبک زندگی دشمن و وسوسه‌های خصمانه دشمن، نباید در داخل کشور، در دستگاه‌های مختلف ما برافراشته بشود! باید مراقبت کرد؛ همه موظّفند.» (۴/۷/۱۴۰۳)
ب) بزرگ‌نمایی دشمن
حضرت آیت الله خامنه‌ای یکی دیگر از مخاطرات تهدیدکننده سبک زندگی توحیدی را بزرگ‌نمایی دشمن می‌دانند. ایشان معتقدند بزرگ‌نمایی دشمن یکی از ترفندهای آنان برای وادار کردن نظام به عقب‌نشینی در عرصه نظامی، سازش و تسلیم شدن در عرصه سیاسی و پذیرش سبک زندگی غربی در عرصه فرهنگی است. ایشان در این باره می‌فرمایند: «یکی از پایه‌های جنگ روانی دشمنانِ هر ملّتی و بیش از همه در زمان ما، ملّت عزیز خود ما و ایران اسلامی ما، این است که دشمنان این ملّت را بزرگ‌نمایی کنند…. این حرکت جنگ روانی دشمن وقتی در عرصه نظامی وارد می‌شود، نتیجه‌اش ترس است، عقب‌نشینی است… در میدان سیاسی هم بزرگ‌نمایی دشمن موجب می‌شود انسان … تسلیم خواسته‌های او بشود…. در میدان فرهنگ …. یکی از نتایج آن بزرگ‌نمایی این است که فرهنگ او را، رسومات او را، آداب زندگی او را، سبْک زندگی او را قبول می‌کنیم، می‌پذیریم.» (۲۴/۵/۱۴۰۳)
۵- لزوم فکر‌ورزی و نظریه‌پردازی و برنامه‌ریزی برای تحقق سبک زندگی اسلامی
ایشان اصحاب فکر و اندیشه مخصوصا دانشجویان دغدغه‌مند را دعوت کرده و می کنند تا نسبت به مسائل اساسی و مهمی همچون سبک زندگی فکر‌کنند و برای تحقق آنها برنامه‌ریزی نمایند.
«اخلاق، دین‌داری، تعاون، سبک زندگی اسلامی، ایثار، مجاهدت و امثال اینها؛ برای اینها هم بایستی هم فکر و نظریّه فراهم کرد، هم برنامه. البتّه نه اینکه تا حالا از این کارها نشده؛ خیلی شده، امّا همه فکرها و نظریّه‌ها و برنامه‌ها نوبه‌نو و روزبه‌روز باید جلو برود و این احتیاج دارد به کار مداوم شما» (۱۹/۱/۱۴۰۳)
انتهای پیام/
