بررسی چالش‌های صادرات فرش دستباف؛ از موضوع تعهد ارزی تا مشکلات بیمه‌ای
رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایع دستی اتاق بازرگانی ایران با تشریح مهم‌ترین چالش‌های صادرات فرش دستباف کشور، گفت: از دست‌دادن بخشی از بازارهای هدف، موضوع تعهد ارزی و مشکل بیمه قالی‌بافان از جمله چالش‌های پیش‌روی صنعت فرش است.
در تقویم رسمی کشور ۲۰ خرداد به‌عنوان «روز ملی فرش» نام‌گذاری شده است؛ روزی برای پاسداشت یکی از اصیل‌ترین نماد‌های فرهنگی، هنری و اقتصادی ایران. فرش دستباف ایرانی نه‌تنها محصولی هنری و نماد هویت ملی است، بلکه سال‌ها است به‌عنوان یکی از شاخص‌ترین کالا‌های صادراتی کشور در بازارهای جهانی شناخته می‌شود.
با وجود پیشینه درخشان و ظرفیت‌های منحصر‌به‌فرد، صنعت فرش دستباف در سال‌های اخیر با چالش‌های متعددی مواجه بوده است؛ چالش‌هایی که هم در بخش تولید و نیروی انسانی و هم در حوزه صادرات و بازرگانی خود را نمایان کرده‌اند.
بررسی وضعیت موجود فرش، تحلیل چالش‌ها و آگاهی از برنامه‌های حمایتی و توسعه‌ای می‌تواند راهگشای آینده‌ای روشن‌تر برای این صنعت باشد؛ صنعتی که اگرچه ریشه در گذشته دارد، اما همچنان می‌تواند نقشی کلیدی در اقتصاد فرهنگ‌محور کشور ایفا کند.
مرتضی میری، رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایع دستی اتاق بازرگانی ایران در گفت‌و‌گو با میزان، به بررسی مهم‌ترین چالش‌های صنعت فرش دستباف کشور به‌ویژه در حوزه بازرگانی و صادرات پرداخت و اقدامات این کمیسیون برای رفع موانع پیش‌روی فعالان این حوزه و توسعه بازارهای بین‌المللی را تشریح کرد.
وی با اشاره به سهم بالای آمریکا به‌عنوان یکی از بازارهای اصلی جهانی از واردات فرش دستباف که هم‌اکنون امکان دسترسی مستقیم به آن وجود ندارد، گفت: این موضوع باعث شده ایران بخش بزرگی از بازار جهانی فرش را از دست بدهد که آثار این محدودیت، بر دیگر بازارهای هدف نیز تأثیرگذار بوده است.
رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایع دستی اتاق بازرگانی ایران یکی از چالش‌های جدی در سال‌های اخیر را موضوع تعهد ارزی عنوان کرد و افزود: این موضوع برای فعالان حوزه صنایع‌دستی و فرش دستباف که فرآیند فروش محصول آنها عمدتاً مبتنی بر بازاریابی فیزیکی است، مشکل‌ساز شده است.
میری تاکید کرد: در بسیاری از موارد، محصولات به انبار‌هایی در خارج از کشور برای بازاریابی منتقل می‌شود و هنوز به فروش نرسیده‌اند؛ اما در عین حال صادرکننده مکلف به بازگرداندن ارز در زمان مشخص است که این امر پیچیدگی‌هایی فراوانی داشت.
کاهش فشار بر صادرکنندگان با اعمال محدودیت تعهد ارزی به میزان ارزش مواد اولیه
به گفته میری در سال ۱۴۰۲ با اعمال محدودیت تعهد ارزی به میزان ارزش مواد اولیه، گامی مثبت در جهت کاهش فشار بر صادرکنندگان برداشته شد. این رویکرد در سال ۱۴۰۳ نیز مورد تأکید قرار گرفت و با پیگیری‌های انجام‌شده در بهمن و اسفند ۱۴۰۳ اجرایی شد.
رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایع دستی اتاق بازرگانی ایران با اشاره به مشکلات بازگشت فیزیکی فرش‌های ایرانی از بازارهای قبلی نیز گفت: طبق تبصره ماده ۱۲۱ آیین‌نامه اجرایی قانون امور گمرکی، این موضوع باعث انباشت فرش در برخی بازار‌ها شده و اُفت قیمت و کاهش گردش کالا را به‌دنبال داشته است.
اجرا نشدن کامل قانون بیمه‌های اجتماعی برای قالی‌بافان
وی همچنین از اجرا نشدن کامل قانون بیمه‌های اجتماعی برای قالی‌بافان و فعالان صنایع دستی دارای شناسه به‌عنوان یکی دیگر از چالش‌ها نام برد و گفت: نبود پوشش‌های بیمه‌ای، از جمله بیمه تأمین اجتماعی و بازنشستگی، موجب کاهش جذابیت فعالیت در این حوزه و کمبود نیروی کار متخصص شده است.
میری به اقدامات اتاق بازرگانی برای حمایت از صادرکنندگان فرش اشاره کرد و گفت: اتاق بازرگانی با پیگیری مصوبات قانونی مرتبط با تعهد ارزی و بازگشت کالا‌ها از بازارهای خارجی از طریق مجلس و دولت، تلاش می‌کند موانع موجود را کاهش دهد، همچنین در زمینه بیمه قالی‌بافان نیز رایزنی‌هایی در حال انجام است.
رئیس کمیسیون فرش و صنایع دستی اتاق ایران تصریح کرد: حمایت‌هایی نیز برای حضور صادرکنندگان در رویداد‌های بین‌المللی پیش‌بینی شده است، از جمله اعطای یارانه مستقیم تا ۴۰ درصد برای شرکت در نمایشگاه‌های تخصصی، همچنین برنامه‌های مطالعات بازار، آموزش، توانمندسازی، ساخت نشان تجاری و ارائه خدمات مشاوره‌ای به فعالان این حوزه در دستور کار قرار دارد.
میری درباره کاهش سهم ایران از بازار جهانی فرش گفت: بازپس‌گیری بازارهای از دست‌رفته نیازمند برنامه‌ریزی تبلیغاتی و ترویجی در بازارهای بین‌المللی است؛ طی ۲ سال گذشته، همایش‌هایی برای نزدیک‌کردن دیدگاه طراحان داخلی و فعالان صنعت فرش برگزار شده و همکاری‌هایی با نهاد‌های بین‌المللی نیز صورت گرفته است.
لزوم سرمایه‌گذاری برای توسعه بازارهای صادراتی فرش
وی تأکید کرد: برای توسعه بازارهای صادراتی، سرمایه‌گذاری در تدوین و اجرای برنامه‌های تبلیغاتی و ترویجی به فراخور هر بازار ضروری است و بسته پیشنهادی نیز در این زمینه برای ارائه به دولت در حال تهیه است.
رئیس کمیسیون فرش و صنایع دستی اتاق ایران گفت: اگرچه در سال‌های گذشته به‌دلیل افزایش نرخ ارز و بالا رفتن هزینه‌ها، فعالیت‌های تبلیغاتی کاهش یافته است، اما برای تثبیت حضور فرش ایرانی در بازارهای جهانی، این سرمایه‌گذاری‌ها اجتناب‌ناپذیر است.
انتهای پیام/
