نیویورک‌پست می‌نویسد که محققان سوابق پزشکی بیش از ۲۸۰ هزار بزرگسال مسن در ولز را تحلیل کردند و دریافتند افرادی که واکسن زونا زده بودند، در مقایسه با افرادی که این واکسن را تزریق نکردند، ۲۰ درصد کمتر احتمال داشت طی هفت سال بعدی، دچار زوال عقل شوند.
دکتر پاسکال گلدستزر، استادیار پزشکی دانشگاه استنفورد، با چشمگیر خواندن نتایج گفت: «یافته‌های تحقیق به‌وضوح نشان‌دهنده یک ارتباط قوی و موثر بین واکسن زونا و کاهش ریسک زوال عقل بود، به طوری که این نتیجه حتی با بررسی داده‌ها از جنبه‌های مختلف نیز مشهود بود.»
بیماری زونا یک وضعیت دردناک از بثورات پوستی ناشی از فعال شدن مجدد ویروس واریسلازاستر است؛ ویروسی که پس از ابتلا به آبله مرغان در سلول‌های عصبی به صورت غیرفعال باقی می‌ماند.
اگرچه ارتباط دقیق بین واکسن زونا و زوال عقل هنوز مشخص نیست، برخی معتقدند جلوگیری از فعال شدن مجدد این بیماری عصبی ممکن است التهاب عصبی را که به‌عنوان یکی از عوامل توسعه‌دهنده زوال عقل شناخته شده است، کاهش دهد.
این مطالعه از جهتی مهم متفاوت است. تحقیقات قبلی هم بین واکسن زونا و زوال عقل ارتباطی نشان داده‌اند. به عنوان مثال، یک مطالعه در دانشگاه آکسفورد در سال ۲۰۲۴ نشان داد که واکسن نوترکیب جدید زونا به نام شینگریکس (Shingrix) در مقایسه با واکسن قبلی به نام زوستاواکس (Zostavax) با کاهش ۱۷ درصدی خطر زوال عقل همراه است.
با این حال تحقیقات نتواسته بودند تاثیر عواملی مانند سبک زندگی را هم بر نتایج در نظر بگیرند. گلدستزر گفت: «تمام این مطالعات ارتباطی با این مشکل اساسی مواجه‌اند که افراد واکسینه‌شده نسبت به کسانی که واکسن نمی‌زنند، عادات‌های سلامتی متفاوتی دارند.» بنا بر این در مطالعه جدید از یک سیاست بهداشت عمومی منحصر‌به‌فرد در ولز استفاده شد؛ در آنجا افرادی که بلافاصله پس از ۱ سپتامبر ۲۰۱۳ به ۸۰ سالگی رسیدند، واجد شرایط تزریق واکسن زونا بودند، در حالی که افرادی که درست قبل از آن تاریخ به ۸۰ سالگی رسیدند، واجد شرایط نبودند. این تقسیم‌بندی طبیعی به محققان امکان داد نرخ زوال عقل را بین دو گروه «مشابه» مقایسه کنند.
او افزود: «آنچه این مطالعه را ارزشمند‌تر می‌کند، این است که ساختار آن مشابه یک آزمایش تصادفی با گروه کنترل است؛ افرادی که کمی بیش از آن پیرند که واجد شرایط تزریق واکسن باشند و یک گروه مداخله‌ای شامل افرادی که جوان‌تر از آن‌اند که واجد شرایط باشند.»
آیا واکسن‌های دیگر هم می‌توانند با زوال عقل مبارزه کنند؟
جالب اینجا است که واکسن زونا تنها واکسنی نیست که نشان داده شده است می‌تواند خطر زوال عقل را کاهش دهد. در سال ۲۰۲۳، محققان دریافتند واکسینه شدن علیه کزاز و دیفتری هم با کاهش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر مرتبط است.
سال قبل از آن، همان تیم تحقیقاتی مطالعه دیگری منتشر کرد که نشان داد افرادی که حداقل یک واکسن آنفلوانزا زده بودند، در مقایسه با افرادی که هرگز واکسن آنفلوانزا نزده بودند، ۴۰ درصد کمتر احتمال داشت به آلزایمر مبتلا شوند.
دکتر پل ای. شولز، متخصص مغزواعصاب و نویسنده ارشد مقاله، گفت: «ما حدس می‌زنیم که سیستم ایمنی مسئول ایجاد اختلال در سلول‌های مغزی در آلزایمر است. یافته‌ها به ما نشان می‌دهند که واکسیناسیون آثار کلی‌تری بر سیستم ایمنی دارد که از جمله آن، خطر ابتلا به آلزایمر را هم کاهش می‌دهد.»
