بحران زیست‌محیطی در کرمان؛خشکسالی و تالابی که دیگر زنده نیست
به گزارش خبرگزاری تسنیم از کرمان، دوم اردیبهشت، روز زمین پاک؛ فرصتی برای بازنگری در رفتارمان با زمین است، روز زمین پاک، نه فقط یک مناسبت تقویمی، بلکه زنگ هشداری است برای جوامع انسانی تا بار دیگر به مسئولیت‌های خود در قبال زمین بیندیشند. امروز که زمین زیر فشار توسعه بی‌رویه، آلودگی‌ها، و تغییرات اقلیمی ناله می‌کند، وظیفه ما بیش از هر زمان دیگری است؛ استان کرمان، با پهنه‌ای گسترده و طبیعتی کم‌نظیر، بیش از دیگر مناطق کشور در معرض تهدیدهای زیست‌محیطی است و نیازمند نگاهی ویژه و اقداماتی فوری است.
محسن جعفری‌نژاد، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمان در گفت‌وگویی به مناسبت روز زمین پاک، تصویری جامع و نگران‌کننده از وضعیت محیط زیست این استان ارائه داد؛ استانی که تنوع زیستی بالا، اقلیم منحصر به فرد و منابع طبیعی فراوانی دارد، اما با تهدیدهایی جدی نظیر خشکسالی شدید، ریزگردهای گسترده، و نابودی تالاب جازموریان روبه‌رو است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمان به ارزیابی جامع از وضعیت زیست‌محیطی استان پرداخت و اظهار داشت: استان کرمان، استانی است که با وجود ظرفیت‌های فراوان طبیعی، با چالش‌های زیست‌محیطی جدی مانند خشکسالی، ریزگردها و نابودی تنوع زیستی روبه‌رو است.
کرمان؛ قاره‌ای کوچک با تنوع اقلیمی منحصربه‌فرد
به گفته جعفری‌نژاد، استان کرمان با دارا بودن وسعتی چشمگیر، پهناورترین استان کشور است و از اقلیم‌هایی متنوع برخوردار است و به‌واسطه تنوع اقلیمی‌اش به «قاره کوچک» معروف است.
وی ادامه داد: در استان کرمان از یک‌سو قله هزار با ارتفاع ۴۴۶۵ متر قرار دارد و از سوی دیگر دشت لوت را در خود جای داده که این اختلاف ارتفاع و آب‌وهوایی، نمونه‌ای بی‌نظیر در کشور محسوب می‌شود و گستره‌ای از زیست‌بوم‌های گوناگون را در این استان شاهدیم.
تنوع زیستی غنی؛ سرمایه‌ای در معرض تهدید
جعفری‌نژاد با بیان اینکه کرمان یکی از استان‌های غنی از نظر تنوع زیستی است، گفت: ما در استان حدود ۱۳۵۰ گونه گیاهی داریم که ۱۷ درصد گونه‌های گیاهی کشور را تشکیل می‌دهد همچنین حدود ۲۴ درصد گونه‌های جانوری کشور نیز در این استان زیست می‌کنند؛ اما همین سرمایه طبیعی، به دلیل تهدیداتی نظیر تغییر اقلیم و خشکسالی، در معرض آسیب جدی قرار دارد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمان، تاکید کرد: تغییرات اقلیمی زیادی در سطح کشور رخ داده، اما استان کرمان بیش از بسیاری دیگر از مناطق، تحت تأثیر این تغییرات قرار گرفته است و خشکسالی‌های شدید، آسیب جدی به زیستگاه‌های طبیعی و حیات وحش وارد کرده است.
وی خواستار مدیریت فوری این بحران شد تا از تداوم آسیب به تنوع زیستی جلوگیری شود و هشدار داد: اگر روند کنونی مدیریت منابع آبی و شرایط اقلیمی ادامه یابد، بسیاری از گونه‌ها و زیستگاه‌های ارزشمند استان در معرض نابودی قرار خواهند گرفت.
۲۹ کانون بحرانی ریزگرد در استان کرمان
به گفته مدیرکل حفاظت محیط زیست استان، موضوع گرد و غبار یکی دیگر از معضلات جدی کرمان است که با توجه به اقلیم خشک و نیمه‌خشک کرمان، این پدیده به شدت افزایش یافته است، عنوان کرد: در حال حاضر استان ۲۹ کانون بحرانی ریزگرد دارد که بیشتر آن‌ها در محدوده‌های فرسایش بادی قرار گرفته‌اند.
وی به دو منطقه بسیار مهم تالاب جازموریان در جنوب استان و شهرهای سیرجان، بافت و شهر بابک در غرب استان اشاره کرد و افزود: این دو منطقه جزو ۱۱ کانون بحرانی اصلی کشور محسوب می‌شوند.
تالاب جازموریان؛ بحران فراموش شده
جعفری‌نژاد گفت: تالاب جازموریان یکی از مهم‌ترین پهنه‌های طبیعی کرمان بوده که امروزه به دلیل خشکسالی، تغییرات اقلیمی، برداشت‌های بی‌رویه و چاه‌های غیرمجاز، این تالاب عملاً از بین رفته است؛ در گذشته این پهنه حداقل به‌صورت فصلی آبدار بود، اما امروز وضعیت آن به مرز بحرانی رسیده و نیازمند علاج فوری است.
جعفری‌نژاد با اشاره به یکی از عوامل مهم در خشک شدن جازموریان گفت: بیش از ۷ هزار چاه غیرمجاز در این منطقه وجود دارد؛ اگرچه اقداماتی برای مدیریت این چاه‌ها انجام شده، اما سرعت این اقدامات با توجه به شدت بحران بسیار پایین است و باید به شکل جدی‌تر پیگیری شود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمان، در ادامه افزود: در بالادست جازموریان، مسیرهای طبیعی سیلابی تغییر کرده‌اند؛ اراضی تغییر کاربری داده شده‌اند و این موضوع موجب شده آب به‌جای رسیدن به تالاب، در مسیرهای دیگر مصرف شود.
وی با بیان اینکه رودخانه مهم هلیل‌رود هم که از منابع اصلی تأمین‌کننده آب جازموریان بود نیز امروز به دلیل همین عوامل، دیگر آبرسانی به تالاب ندارد، گفت: این تضییع حق‌آبه نه‌تنها محیط زیست را نابود کرده، بلکه حق مردم بومی منطقه نیز نادیده گرفته شده است.
جعفری‌نژاد با عنوان اینکه حق‌آبه تالاب جازموریان طی سال‌ها به نفع کشاورزی و توسعه در بالادست نادیده گرفته شده و امروز نتیجه آن را با بحران گرد و غبار و نابودی زیستگاه‌ها می‌بینیم، افزود: آینده زیست‌محیطی استان در گروی تصمیم‌هایی است که امروز می‌گیریم.
وی در پایان بر ضرورت اجرای راهکارهای هم‌زمان کوتاه‌مدت و بلندمدت برای نجات جازموریان تأکید کرد و گفت: مدیریت فوری و مؤثر چاه‌های غیرمجاز، هدایت سیلاب‌ها به مسیرهای طبیعی، جلوگیری از ادامه تغییر کاربری اراضی و تدوین برنامه‌های جامع در سطح ملی و استانی برای احیای این تالاب باید در دستورکار جدی قرار گیرد.
انتهای پیام/۵۱۱/
