انقلابی در فناوری فضایی: چین اولین ابررایانه مداری جهان را راه‌اندازی کرد!

چین دوازده ماهواره نخست از یک شبکه ماهواره‌ای پیشرفته شامل دو هزار و هشتصد ماهواره را با موفقیت به فضا پرتاب کرد. بر اساس اعلام شرکت «ای‌دی‌ای اسپیس» (ADA Space)، این ماهواره‌ها که حاصل همکاری مشترک این شرکت، آزمایشگاه جیانگ (Zhijiang Laboratory) و منطقه فناوری‌های پیشرفته نِیجیانگ (Neijiang High-Tech Zone) هستند، قابلیت پردازش داده‌های جمع‌آوری‌شده را به‌صورت مستقل دارند و نیازی به ارسال اطلاعات به ایستگاه‌های زمینی برای پردازش نخواهند داشت.

به گزارش ایتنا و به نقل از ورج، این ماهواره‌ها بخشی از پروژه «محاسبات ستاره‌ای» (Stellar Computing) متعلق به ای‌دی‌ای اسپیس و همچنین اولین گام در راه‌اندازی «صورت‌فلکی محاسبات سه‌جسمی» (Three-Body Computing Constellation) محسوب می‌شوند. هر یک از این دوازده ماهواره مجهز به یک مدل هوش مصنوعی با هشت میلیارد پارامتر است و توان پردازشی معادل هفتصد و چهل و چهار ترا عملیات در ثانیه (۷۴۴ TOPS) دارد.

این شرکت ادعا می‌کند که در مجموع، این شبکه قادر به انجام پنج پتا عملیات در ثانیه (۵ POPS) خواهد بود که رقم قابل‌توجهی در مقایسه با توان پردازشی مورد نیاز سیستم‌هایی مانند «مایکروسافت کوپیلات» (Microsoft Copilot) — که تنها به چهل ترا عملیات در ثانیه (۴۰ TOPS) نیاز دارد — محسوب می‌شود. بر اساس اعلام مقامات چینی، هدف نهایی این پروژه، ایجاد شبکه‌ای متشکل از هزاران ماهواره با ظرفیت پردازشی معادل هزار پتا عملیات در ثانیه (۱۰۰۰ POPS) است.
 

سرعت ارتباطی بالا و قابلیت‌های منحصربه‌فرد
گزارش‌ها حاکی از آن است که این ماهواره‌ها از فناوری لیزر برای ارتباط با یکدیگر با سرعتی معادل صد گیگابیت بر ثانیه استفاده می‌کنند و سی ترابایت حافظه اشتراکی دارند. دوازده ماهواره پرتاب‌شده اخیر، علاوه بر مأموریت‌های پردازشی، حامل تجهیزات علمی پیشرفته از جمله آشکارساز قطبی پرتو ایکس هستند که برای رصد پدیده‌های کیهانی کوتاه‌مدت مانند انفجارهای پرتو گاما طراحی شده است. به گفته ای‌دی‌ای اسپیس، این ماهواره‌ها قادر به تولید دوقلوهای دیجیتال سه‌بعدی (۳D Digital Twins) هستند که در حوزه‌هایی مانند مدیریت بحران، صنعت بازی و گردشگری فضایی کاربرد خواهند داشت.

مزایای ابررایانه‌های مداری و آینده پروژه‌های مشابه
بر اساس گزارش روزنامه ساوت چاینا مورنینگ پست (SCMP)، مزایای استقرار ابررایانه‌ها در مدار زمین فراتر از صرفه‌جویی در زمان انتقال داده‌ها است. این رسانه اشاره می‌کند که در سیستم‌های ماهواره‌ای سنتی، کمتر از ده درصد از داده‌های جمع‌آوری‌شده به دلیل محدودیت پهنای باند و دسترسی ناکافی به ایستگاه‌های زمینی قابل دریافت است.

جاناتان مک‌داول، مورخ فضایی و ستاره‌شناس دانشگاه هاروارد، در این رابطه به SCMP توضیح داد: «مراکز داده مداری می‌توانند از انرژی خورشیدی بهره ببرند و گرمای تولیدی خود را در فضا آزاد کنند که این امر به کاهش مصرف انرژی و انتشار کربن منجر می‌شود.»

وی همچنین پیش‌بینی کرد که ایالات متحده و اروپا نیز ممکن است در آینده پروژه‌های مشابهی را دنبال کنند.