
فلزات گرانبها هنگام شکلگیری سیاره، ۴.۵ میلیارد سال پیش، در هسته به دام افتادند. پژوهشگران در تحلیلی که روز چهارشنبه [۲۱ مه/۳۱ اردیبهشت] در مجله «نیچر» (Nature) منتشر شد گفتند: «فلزات گرانبهایی مانند روتنیوم بهشدت در هسته فلزی جمع و متمرکز شدهاند اما در گوشته سیلیکاتی مقدار بسیار کمی [از آن وجود] دارد.»
پژوهشگران با استفاده از تکنیکهای جدید، روتنیوم را در سنگهای آتشفشانی سطح زمین در سطوحی شناسایی کردند که نشان میداد منشا آنها در مرز بین هسته و گوشته قرار دارد.
این مطالعه نشان داد که سنگهای بازالتی آتشفشانی هاوایی در مقایسه با گوشته تراکم بسیار بیشتری از فلزات گرانبها دارند.
نیلس مسلینگ، نویسنده همکار این مقاله از دانشگاه گوتینگن، گفت: «دادههای ما تایید میکنند که مواد، ازجمله طلا و سایر فلزات گرانبها، از هسته به درون گوشته بالایی نشت میکنند.»
«وقتی نخستین نتایج به دستمان رسید، متوجه شدیم که به معنای واقعی کلمه به طلا دست یافتهایم!»
این یافتهها نشان میدهند که هسته زمین، آنگونه که پیشتر تصور میشد، ایزوله نیست. اکنون روشن شده است که مادهای که زمانی دستنیافتنی تلقی میشد، در جریان فورانهای آتشفشانی به سمت سطح پرتاب میشود و ممکن است در آینده از طریق چنین نشتهایی بررسی شود.
پژوهشگران گفتند که شکلهایی از روتنیوم میتواند مانند ردیاب جدیدی برای بررسی بیشتر برهمکنش بین هسته و گوشته عمل کند.
تحلیل جدید نشان میدهد که چند صد کوادریلیون تُن ماده فوقداغ از نزدیکی مرز هسته-گوشته به سطح زمین میرسد تا جزایر اقیانوسیای مانند هاوایی را شکل دهد.
این همچنین به این معنا است که دستکم بخشی از منابع جهانی طلا و سایر فلزات گرانبهایی که اکنون به آنها وابستهایم از هسته میآیند.
با این حال، پژوهشگران گفتند هنوز مشخص نیست که آیا این فرایند نشت از هسته که در این بررسی مشاهده شده، در گذشته نیز وجود داشته است یا نه.
این مقاله یادآور شد: «یافتههای ما چشماندازی کاملا جدید از تحول دینامیک درونی سیارهمان ارائه میدهد.»