به گزارش ایتنا و به نقل از اسپیس، اریکا دی‌بندیکتیس (مدیرعامل شرکت Pioneer Labs و نویسندهٔ اصلی پژوهش جدید) می‌گوید: «۳۰ سال پیش، زیست‌پذیرسازی مریخ نه‌تنها دشوار، بلکه اساساً غیرممکن بود. اما با فناوری‌هایی مانند فضاپیمای استارشیپ و زیست‌شناسی مصنوعی، امروز دیگر باید آن را یک امکان واقعی بدانیم.»
این مقاله به بررسی دقیق پرسش‌های اخلاقی پیرامون تغییر اقلیم سیاره‌ها می‌پردازد و نقشه‌راهی پیشنهادی برای آغاز این مسیر ارائه می‌دهد. دی‌بندیکتیس می‌افزاید:
«طرفداران این ایده می‌گویند که حیات بیشتر از نبود آن بهتر است. زیست‌پذیرسازی مریخ می‌تواند اولین گام بشر در جهت مهندسی یک سیاره با تأثیر مثبت زیست‌محیطی باشد.»
چرا باید مریخ را زیست‌پذیر کنیم؟
ادوین کایت (استادیار دانشگاه شیکاگو و از نویسندگان این مقاله) توضیح می‌دهد: «خیلی ساده بگوییم، سیاره‌های زنده از سیاره‌های مرده بهترند. با توجه به اطلاعات به‌دست‌آمده از مریخ‌نوردها، حالا می‌دانیم که مریخ در گذشته قابل‌زیست بوده است. بنابراین سبز کردن مریخ می‌تواند به‌عنوان یک پروژهٔ بزرگ بازسازی زیست‌محیطی در نظر گرفته شود.»
گفتنی است گرچه زیست‌پذیرسازی کامل مریخ ممکن است صدها یا حتی هزاران سال طول بکشد، اما هدف نهایی آن ایجاد سیاره‌ای با آب مایع پایدار، اکسیژن قابل تنفس و اکوسیستمی پویا است. در مراحل ابتدایی شاید فقط لکه‌هایی از حیات میکروبی پدید آید، اما در آیندهٔ دور می‌توان به ساخت شهرهایی انسانی امید داشت.
اما زمین چه می‌شود؟
برخی می‌پرسند چرا به سیاره‌ای دیگر فکر کنیم وقتی زمین با بحران‌های زیست‌محیطی روبه‌روست؟ پاسخ ساده این است: مریخ می‌تواند میدان آزمایشی برای یادگیری باشد.
نینا لانزا (دانشمند علوم سیاره‌ای در آزمایشگاه ملی لوس‌آلاموس) توضیح می‌دهد: «اگر بخواهیم محیط زمین را طوری تنظیم کنیم که مناسب زندگی باقی بماند، بهتر است ابتدا در مریخ آزمایش کنیم تا ببینیم آیا جواب می‌دهد یا نه. شخصاً ترجیح می‌دهم با سیارهٔ خودمان محتاط‌تر رفتار کنیم؛ فعلاً تنها جایی‌ست که می‌توانیم در آن زندگی کنیم.»
دی‌بندیکتیس نیز نکته‌ای مهم را مطرح می‌کند: «روی زمین، توسعهٔ فناوری‌های سبز اغلب به دلیل رقابت با فناوری‌های آلاینده و منافع تثبیت‌شدهٔ اقتصادی با مشکل مواجه می‌شود.
اما مریخ چنین موانعی ندارد؛ نه نفت دارد، نه زیرساختی قدیمی و نه وضعیت موجودی که بخواهد حفظ شود. بنابراین توسعهٔ فناوری‌های پاک برای فضا، راهی قدرتمند برای پیشرفت آن‌ها روی زمین هم هست.»
اما آیا باید مریخ را تغییر دهیم؟
با یادآوری پیام فیلم پارک ژوراسیک، برخی دانشمندان هشدار می‌دهند: قبل از آنکه بپرسیم «می‌توانیم؟» باید بپرسیم «آیا باید؟»
لانزا هشدار می‌دهد: «اگر تصمیم بگیریم مریخ را زیست‌پذیر کنیم، آن را به شکلی تغییر می‌دهیم که شاید دیگر برگشت‌پذیر نباشد. مریخ سیاره‌ای مستقل با تاریخچه‌ای خاص است. با تغییر آن، شاید دیگر امکان مطالعهٔ گذشتهٔ این سیاره را نداشته باشیم و اطلاعاتی ارزشمند دربارهٔ چگونگی شکل‌گیری سیارات را از دست بدهیم.»
چگونه باید زیست‌پذیرسازی را آغاز کرد؟
این فرآیند به سه مرحلهٔ بزرگ تقسیم شده است:
۱. مهندسی اقلیمی غیرزیستی
در این مرحله از فناوری‌هایی مانند بادبان‌های خورشیدی بازتاب‌دهنده، نانوذرات معلق یا کاشی‌های آئروژلی برای گرم کردن سطح مریخ به‌اندازهٔ دست‌کم ۳۰ درجهٔ سلسیوس استفاده می‌شود. این گرمایش باعث ذوب شدن یخ زیرسطحی و آزاد شدن دی‌اکسید کربن می‌شود، که در نتیجه جو مریخ ضخیم‌تر شده و آب مایع پدید می‌آید.
۲. میکروب‌های مقاوم به شرایط سخت
در این گام، گونه‌هایی از میکروب‌های بی‌هوازی، احتمالاً مهندسی‌شده، وارد محیط می‌شوند تا فرایند تولید اکسیژن و مواد آلی را آغاز کنند و به‌تدریج شیمی مریخ را تغییر دهند.
۳. ساخت زیست‌سپهر پیچیده
در این مرحلهٔ بلندمدت، هدف افزایش فشار جو و غلظت اکسیژن برای پشتیبانی از گیاهان پیشرفته و در نهایت، امکان تنفس بدون تجهیزات برای انسان است.
