به گفته کارشناسان، این افزایش چشم‌گیر در تعداد ماهواره‌ها عمدتا ناشی از پروژه‌هایی مانند “استارلینک” یا “چیانفان”، رقیب چینی سرویس اینترنت ماهواره‌ای استارلینک است.
یکی از بزرگ‌ترین معضلات در استفاده از چنین ماهواره‌هایی این است که آنها تنها حدود پنج سال عمر دارند و اغلب در پایان کار خود به‌طور کامل در جو می‌سوزند. از این رو دانشمندان انتظار افزایش بیش از ده‌برابری زباله‌های ماهواره‌ای را دارند و می‌گویند چنین چیزی می‌تواند پیامدهای زیست‌محیطی جبران‌ناپذیری برای زمین داشته باشد.
اخیرا یک گروه پژوهشی آمریکایی از موسسه زیست‌محیطی “سایرس” (CIRES) با استفاده از مدل‌سازی‌های رایانه‌ای خود این موضوع را بررسی کرده که اگر در آینده، هر روز ماهواره‌هایی در جو بسوزند، چه اتفاقی ممکن است بیفتد.
به گفته آنها در خلال فرایند تولید زباله‌های ماهواره‌ای، آلومینیوم نقش خاصی ایفا می‌کند، زیرا حدود ۴۰ درصد از فضاپیماها از این ماده تشکیل شده‌اند و این فلز در برخورد با جو به ذرات بسیار ریز و گاز تجزیه می‌شود.
محققان در جریان تحقیقات خود همچنین این سناریو را بررسی کردند که در آینده چه مقدار ابر آلومینیومی از این طریق در جو فوقانی و میانی ایجاد خواهد شد. آنها پیش‌بینی می‌کنند که از سال ۲۰۴۰ به بعد، با فرض این که هر سال حدود ۱۲ هزار ماهواره مستعمل در جو زمین بسوزد، به‌طور تقریبی سالانه حدود ۱۰ هزار تُن اکسید آلومینیوم در جو آزاد خواهد شد.
تهدیدی برای اقلیم زمین و لایه ازون
تحقیقات دانشمندان نشان می‌دهد که آلومینیوم موجود در استراتوسفر با اکسیژن ترکیب شده و به اکسید آلومینیوم تبدیل می‌شود. به گفته پژوهشگران، این آئروسل‌های فلزی و سایر ذرات احتمالا چندین سال در استراتوسفر در گردش خواهند بود. طبق محاسبات صورت گرفته در این مدل‌سازی، مقدار زیاد اکسید آلومینیوم می‌تواند در نهایت به افزایش دمای جو میانی در مناطق قطبی زمین تا میزان ۱.۵ درجه منجر شود.
محققان همچنین می‌گویند که این احتمال وجود دارد که این آئروسل‌های باقی‌مانده، چه از طریق گرمایش یا از طریق تغییر در گردش هوا، فرآیندهایی را در استراتوسفر و مزوسفر تحت تاثیر قرار دهند. از این رو تابش فروسرخ زمین، توسط ذرات فلزی بسیار ریز، به‌شدت جذب شده و این امر منجر به گرمایش بیشتر زمین می‌شود. علاوه بر این، ممکن است گرمایش ایجاد شده باعث کاهش سرعت باد در نیمکره جنوبی شود.
برخی از محققان نیز نگران تاثیرات چنین پدیده‌ای بر اقلیم‌اند ولی می‌گویند ممکن است اتفاقی کاملا وارونه یعنی سرمایش رخ دهد، زیرا این ذرات فلزی ریز، اصولا تابش خورشید را نیز کاهش می‌دهند. با وجود این، این‌که آیا خطر گرمایش در نهایت غالب خواهد بود یا نه، نیازمند مطالعات بیشتری است.
اثر دوم زباله‌های فضایی، تهدیدی است که این ذرات برای لایه ازون ایجاد می‌کنند چرا که اکسید آلومینیوم یک “نابودکننده ازون” به شمار می‌رود.
به گفته محققان، این ذرات با تاخیری تا حد ۳۰ سال وارد لایه ازون می‌شوند و به لایه حفاظتی سیاره ما حمله می‌کنند. دانشمندان در حال حاضر در پی یافتن راهی برای مقابله با این پدیده می‌گردند.
به گفته آنها یکی از این راه‌ها ساخت فضاپیماهایی است که در جو زمین نسوزند، بلکه به‌طور کامل به زمین بازگردانده شوند تا اصطلاحا “بازیافت” شوند. در این میان، پرسش کلیدی آن است که یک ماهواره مستعمل اصولا چگونه می‌تواند به‌صورت ایمن و کنترل‌شده به زمین بازگردانده شود.
با این حال محققان تاکید می‌کنند که تمامی دولت‌ها و شرکت‌هایی که ماهواره به فضا پرتاب می‌کنند، باید ملزم شوند زباله‌های فضایی خود را به‌شیوه‌ای از بین ببرند که با محیط‌زیست و جو زمین سازگار باشد.
منبع: دویچه وله
