به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، ۱۱ مرداد ماه سال ۱۴۰۱ بود که سردار مهری، فرمانده یگان حفاظت میراث‌فرهنگی از تشکیل کمیته مبارزه با قاچاق برای اولین بار در وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خبر داد. کمیته‌ای که با توجه به حساسیت‌ها در حوزه مقابله با قاچاق اشیای تاریخی و صنایع‌دستی شکل گرفت و هدف اصلی اش جلوگیری و کاهش جرائم مرتبط با قاچاق در حوزه میراث‌فرهنگی بود و بر اساس برنامه ریزی ها، قرار بر این بود جلسات آن هر سه ماه یک بار به ریاست قائم‌مقام وزیر و معاون میراث‌فرهنگی برگزار شود اما در سه سال گذشته این کمیته فقط ۳ یا ۴ بار تشکیل جلسه داد که هیچ خروجیای نداشت و ظاهراً این کمیته هم مثل خیلی از برنامه‌های این وزارتخانه به دست فراموشی سپرده شده است.
احتیاط! قاچاقچیان مشغول کارند
این در حالی است که هر روز اخبار متعددی از قاچاق و حراج اشیاء تاریخی به گوش می رسد و قاچاقچیان و حفاران غیرمجاز، در غفلت مسئولان و مأموران در کمال آرامش مشغول به کار هستند. «آقای پ» یکی از همین قاچاقچیان معروف است که فعالیت‌های گسترده ای که به همراه گروهش در فضای مجازی دارد، خیل عظیمی از سودجویان را به سودای پولدار شدن یک شبه به مکان‌های حفاظت شده روانه کرده است.
او که پیش از این و در سال ۱۳۹۹ نیز به دلیل همین اقدامات غیرقانونی دستگیر شده بود، سال‌هاست در فضای مجازی مشغول به آموزش حفاری غیرمجاز، خریدوفروش آثار تاریخی، تبلیغ دستگاه‌های گنج‌یابی، نشر اکاذیب در فضاهای مجازی و توهین و تهدید مأموران و مسئولان میراث‌فرهنگی است.
او با استفاده از واژه‌هایی همچون گنج، دفینه، طلا، فلزیاب، سیستم فلزیاب، باستان، گوردخمه و مانند اینها، بیش از همه جوانانی را که در این وضعیت اقتصادی، دچار مشکلات مالی متعدد هستند، به غارت و نابودی فرهنگ و تمدن خود، تشویق کرده است.
فضای مجازی پر از هشتگ‌های دفینه، زیرخاکی، نماد و نشانه و طلسم و گنج شده و پیج‌هایی را می بینیم که به صورت لایو آموزش حفاری می‌گذارند و ۶ هزار نفر همزمان در آن شرکت می‌کنند.
انفجار نقش برجسته ها با دینامیت!
متأسفانه حفاران قاچاق جلوتر از باستان‌شناسان حرکت می‌کنند و محوطه‌های بسیاری در کشور به دست همین افراد ویران و غارت شده یا در حال ویرانی‌اند، محوطه مگرنات شوش مهیب تر از جیرفت و در مقابل دیدگان مسئولان غارت و چپاول شد، بسیاری از نقش برجسته‌های الیمایی در خوزستان را با دینامیت منفجر می‌کنند و خیلی از نقش‌برجسته‌ها سوراخ دینامیت دارد.
بسیاری از اسناد و چرم‌نوشته‌های غار هستیجان در استان مرکزی از دانشگاه‌های اروپایی و آمریکایی سر درآورده و آثاری با قدمت بیش از یکصد سال همچون «پرتره دختر نشسته» اثر رضا عباسی در بیست و دومین حراج تهران و در ملاءعام چوب حراج می خورد!
این حجم از غارت و قاچاق اشیا تاریخی را ایران در طول تاریخ خود به چشم ندیده است. وزیر میراث فرهنگی به مناسبت روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی نشست خبری می گذارد در حالی که هیچ کارنامه قابل قبولی در این حوزه برای ارائه وجود ندارد، حجم وسیعی از محوطه های تاریخی در حال غارت است و وزارت میراث فرهنگی به بهانه نبود نیروی کافی در یگان حفاظت، سکوت اختیار کرده است.
مدیران کل استانی در برابر تخریب و غارت محوطه های تاریخی سکوت کرده اند و هیچ اعتراضی ندارند، رئیس قوه قضائیه اعلام می کند که تخریب گران محوطه های تاریخی را معرفی کنید تا به عنوان مفسد فی الارض محاکمه شوند اما باز هم شاهد سکوت مسئولان مربوطه هستیم.
البته نباید عدم اجرای درست قوانین فعلی در حوزه میراث فرهنگی از سوی برخی دادستان ها را هم نادیده گرفت؛ یک دادستان در جیرفت اهمیت ماجرا را درک می کند و مانع تخریب می شود و یک دادستان هم خود مجوز تخریب می دهد.
حفاظت از میراث فرهنگی با برپایی جشنواره
وظیفه اصلی حراست میراث فرهنگی پیگیری و نظارت بر عملکرد شاخ های مجازی در حوزه میراث فرهنگی است تا جرأت نکنند فلزیاب بفروشند، به مسئولان میراثی فحاشی کنند یا آنها را تهدید کنند اما باز هم در این حوزه شاهد سکوت معناداری هستیم.
در حالی که حفاظت از میراث فرهنگی باید در اولویت وزارت مربوطه باشد، این وزارتخانه تنها به برگزاری جشنواره هایی بسنده می کند که در نهایت هیچ خروجیای جز دورهمی‌های فرهنگی ندارد و هدف اصلی این جشنواره که بالابردن سواد میراثی مردم بوده لابه‌لای تولیدات آثار هنری و حمایت از هنرمندان گم می‌شود و مسیر دیگری را در پیش می‌گیرد.
ورود مسئولان و نمایندگان مجلس به بازی قاچاقچی‌ها !؟
متأسفانه در این میان برخی نهادها و نمایندگان مجلس هم وارد بازی قاچاقچی‌ها می شوند و درخواست های حفاری خود را تقدیم وزارت میراث فرهنگی می کنند، موضوعی که علی دارابی معاون میراث در نشست خبری تلویحاً آن را تایید می کند و می گوید که از سوی مقامات و دولت‌ها همواره سفارش‌هایی برای حفاری و کاوش به انگیزه یافتن گنج وجود داشته است.
دارابی ۱۴ بهمن‌ماه سال ۱۴۰۳ درنشست خبری خود درباره حفاری‌های سفارشی و سازمان‌دهی شده که در دوره وزارت عزت‌الله ضرغامی علنی شد، گفته بود که درباره بحث حفاری وقاچاق تا دلتان بخواهد سفارش بوده، هست و خواهد بود و این سفارش‌ها تمام‌شدنی نیست. در واقع از جاهای مختلف، درخواست‌های مختلفی هم وجود دارد و در دولت‌های مختلف این درخواست‌ها مطرح شده است.
او همچنین با بیان اینکه در چهارسالی که معاون میراث فرهنگی بوده‌ام حتی یک مورد از این سفارش‌ها هم درست نبوده است، درباره سکوت معاون میراث فرهنگی برابر این حفاری‌های سفارشی گفته بود که موضوع درباره حفاری روشن است؛ سازوکاری وجود دارد که حتما این حفاری‌ها مطابق آن سازوکار صورت گرفته است و قطعاً امکان ندارد کاری انجام شود و ما مطلع نباشیم.
گشتیم نبود، نگرد نیست!
عزت‌الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی دولت سیزدهم نیز پیش از آن و در اردیبهشت سال ۱۴۰۱ بحث حفاری‌های سفارشی و گزارش‌هایی که ازسوی برخی مسئولان و شخصیت‌های سیاسی درباره وجود گنج در برخی نقاط مطرح می شده است گفته بود: گزارش شده بود که مثلا گنجینه حضرت سلیمان در فلان روستا وجود دارد و اگر حفاری نکنید به دست نااهلش می‌افتد، ما هم مجبوریم مطالعه اولیه و تحقیق میدانی انجام دهیم. اتفاقا همه پروژه‌هایی که گزارش داده‌اند مشابه هم بوده است، یک شخصیت سیاسی مورد اعتماد بنده زنگ می‌زند که گنجینه‌ای پیدا شده است و ما مجبوریم تحقیق میدانی کنیم و بعد اطلاع‌رسانی کنیم.
او سپس از یکی از شخصیت‌های دولت نام برد که این گزارش‌ها را بارها به وزارت میراث فرهنگی داده است و افزود: یکی از سیاسیون که ارتباط گرفتن با ایشان هم بسیار سخت است، چند بار به بنده گزارش داد که بنا بر گزارش‌های یک زمین‌شناس معروف، در فلان نقطه گنجینه‌ای وجود دارد، ما هم تحقیق میدانی را آغاز کردیم چندین متر آن منطقه را به پایین و چپ و راست حفاری کردیم و آخر هم چیزی پیدا نشد.
ضرغامی، اردیبهشت ۱۴۰۱: برای فنس‌کشی یک قبرستان هم بودجه نداریم!
ضرغامی گفته بود که برخی افراد دلیل خودداری از ارائه اطلاعات از وجود گنجینه‌ها را وجود جریان‌های فاسد درون وزارتخانه اعلام می‌کردند که به محض آگاهی از این اطلاعات و جزئیات، فوراً سراغ گنجینه می‌روند، اما ما به آنها ثابت کردیم که چنین جریانی در این ساختار وجود ندارد.
او همچنین درباره ناتوانی وزارت میراث فرهنگی در حفاظت دقیق و جامع و کامل از نقاط تاریخی، به درخواست نماینده جامعه کلیمیان برای حفاظت از قبرستان یهودیان اشاره کرده بود که برخی افراد با وجود متروکه‌بودن این محل، به امید کشف گنج آنجا را شخم زده‌اند، اما ضرغامی در پاسخ به او گفته است که حتی برای فنس کشی قبرستان هم بودجه نداریم!
وزیر میراث فرهنگی دولت سیزدهم با تأکید بر اینکه این حرف‌ها نمی‌توان و نباید محرمانه باشد و مردم، هرچی بیشتر درباره میراث فرهنگی آگاهی و اطلاعات داشته باشند، بیشتر از آن محفاظت می‌کنند، از تشکیل شورایی غیراعلامی متشکل از معاون اداره مالی، مسئول حراست و یگان حفاظت با هدف حفاظت بهتر از موزه‌ها و بناهای تاریخی خبر داده بود.
شیپور تاراج دفینه‌ها روی دیوار!
به گزارش خبرگزاری تسنیم، با تمام این اوصاف، حفاری غیرمجاز تبدیل به یک تفریح شده و خروجی این حفاری‌ها بعضاً با ادعاهای درست و دروغ، از دیوار و شیپور و بسترهای دیگر فضای مجازی سردرآورده است؛ حتی شنیده شده در دوره‌هایی آنهایی که وظیفه اصلی‌شان حفاظت و حراست از نقاط تاریخی و برخورد با قاچاق بوده، برای مقابله با قاچاقچیان مطالبه رقم‌های میلیاردی کرده بودند؛ سوال اینجاست که چرا کمیته مبارزه با قاچاق میراث فرهنگی طی سه سال باید فقط ۳ یا ۴ جلسه آن هم بدون حضور وزیر و معاون او داشته باشد؟
آیا این بحران چیزی جز بی‌برنامگی یا نبود یک برنامه جدی در این حوزه است؟ چرا وقتی لیست حراج ساتبیز و حراج سکه‌های بیضا که از بزرگ‌ترین حراجی‌های آثار هنری، جواهر و کلکسیونی در جهان است ارائه می شود، هیچ کاری صورت نمی گیرد؟
چرا معاونت حقوقی وزارت میراث فرهنگی اقدام جدی برای شکایت و برخورد قضائی با متخلفان نکرده است؟ کشف محموله هفدهم در فرودگاه امام خمینی در سال ۱۴۰۲ نشان از خروج سهمگین و سنگین اشیا تاریخی از مبادی قانونی و حتی فرودگاه‌های کشور و با چمدان‌های مسافری و در مقابل دیدگان مسئولان و مأموران امنیتی و انتظامی و وزارت میراث فرهنگی دارد.
وزارت میراث فرهنگی چه اقدام موثری برای این موضوعات داشته؟ چرا هنوز ما برای جلوگیری از خروج آثار تاریخی از کشور با مشکل مواجهیم؟ کمیته مبارزه با قاچاق میراث فرهنگی در این سه سال چه کار کرده است؟ تمامی این ها سوالات بی جوابی است که مسئولان مربوطه در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی باید به آن ها پاسخ دهند.
انتهای پیام/
