تلاش برای اشتغالزایی در زندان‌های استان آذربایجان شرقی/ اشتغال هزار و ۲۳۰ نفر از زندانیان استان در کارگاه‌های تولیدی و صنعتی/ بیش از ۸ هزار زندانی در دوره‌های مهارت‌آموزی شرکت کردند
مدیرکل زندان‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی استان آذربایجان شرقی از اشتغال هزار و ۲۳۰ نفر از زندانیان استان در کارگاه‌های تولیدی و صنعتی استان در سال ۱۴۰۳ خبر داد و گفت: در این سال همچنین بیش از ۸ هزار زندانی در دوره‌های مهارت‌آموزی شرکت کردند.
نظام‌های کیفری امروزی بر این باورند که هدف از حبس تنها مجازات مجرمان نیست، بلکه بازپروری آنان برای بازگشت به جامعه به عنوان افرادی سازنده نیز از اهداف کلیدی است. در این میان، اشتغال زندانیان به عنوان ابزاری حیاتی در دستیابی به این هدف شناخته می‌شود. کار در زندان فرصتی است برای زندانیان تا مهارت‌های حرفه‌ای بیاموزند، مسئولیت‌پذیری را تجربه کنند و از بی‌هدفی و رکود ناشی از محیط بسته زندان فاصله بگیرند.
مطالعات نشان می‌دهد که اشتغال نه تنها احتمال بازگشت به جرم (تکرار جرم) را کاهش می‌دهد، بلکه عزت نفس و امید به آینده را در زندانیان تقویت می‌کند.
از جنبه اقتصادی نیز، آموزش‌های شغلی و تجربه کار در زندان، زمینه‌ساز اشتغال‌پذیری پس از آزادی است. بسیاری از زندانیان به دلیل نداشتن مهارت یا سابقه کیفری، پس از آزادی با تبعیض و بیکاری روبه‌رو می‌شوند که این چرخه را به حاشیه‌نشینی و بازگشت به جرم می‌کشاند. برنامه‌های اشتغال در زندان با ارائه گواهی‌های معتبر و همکاری با بخش خصوصی، پلی میان زندان و جامعه می‍سازند و فرصت‌های شغلی آینده را تسهیل می‌کنند.
از سوی دیگر، اشتغال زندانیان به کاهش هزینه‌های زندان‌ها و ایجاد درآمد برای جبران خسارت قربانیان کمک می‌کند. با این حال، اجرای این برنامه‌ها نیازمند توجه به حقوق زندانیان و تناسب مشاغل با نیاز‌های بازار کار است. بر این اساس اشتغال در زندان نه فقط یک ابزار اصلاحی، بلکه سرمایه‌گذاری برای امنیت اجتماعی و تحقق عدالت ترمیمی است که بازگشت فرد به جامعه را معنادار می‌کند.
بر این اساس؛ اشتغال زندانیان در زندان همواره مورد تاکید ریاست قوه قضاییه و مسئولان قضایی بوده و به این امر توجه ویژه دارند.
رئیس عدلیه: بستر بازگشت زندانیان به آغوش جامعه را باید فراهم کنیم
حجت‌الاسلام والمسلمین غلامحسین محسنی اژه‌ای ریاست قوه قضاییه ۵ خرداد سال گذشته به مناسبت «روز ملی حمایت از خانواده زندانیان» طی سخنانی در نشست با جمعی از خیّرین حوزه کمک به خانواده زندانیان، اظهار کرد: زندان رفتن یک امر استثنایی است؛ به این معنا که زندان رفتن یک فرد امری خلاف اصل و قاعده است و استثناء محسوب می‌شود؛ انسان‌ها باید آزاد باشند، اما به هر حال مجموعه مسائلی پیش می‌آید که سبب می‌شوند فرد دست به ارتکاب اقداماتی بزند که ناچاراً باید محبوس شود؛ همت ما باید معطوف به آن باشد که این امر استثناء را به حداقل برسانیم.
رئیس عدلیه تصریح کرد: وقتی فردی به تحمل زندان محکوم می‌شود، ضرورت دارد که در همان ابتدای امر شرایط و بستر‌های بازگشت او به جامعه را فراهم کنیم و این بازگشت باید به گونه‌ای باشد که نه خودِ فرد و نه اطرافیان او و جامعه این احساس را نداشته باشند که با یک هم‌خانواده و یا هم‌شهریِ زندان‌رفته طرف هستند.
قاضی‌القضات افزود: در مرحله بعدی باید شرایطی فراهم آوریم که فرد آزاد شده از زندان، دیگر به ندامتگاه بازنگردد؛ بدین معنا که دیگر به سمت کار خلاف و مجرمانه نرود؛ نباید چنین فضایی بر روحیات فردِ آزاد شده از زندان حاکم شود که «دیگر آب از سر من گذشته است و چوب حراج به حیثیتم خورده است و دیگر در اجتماع محلی از اِعراب ندارم و حتی کسی به من شغل هم نمی‌دهد»!
رئیس قوه قضاییه اظهار داشت: در خودِ محیط زندان باید بستر‌های اصلاح و بازاجتماعی شدن زندانی فراهم باشد؛ نباید عمر زندانی در زندان به بطالت بگذرد؛ محیط زندان باید به‌گونه‌ای باشد که زندانی پس از بازگشت به آغوش جامعه بتواند گلیم خود را از آب بکشد و با فراگیری یک حرفه‌ی آبرومند به یک نیروی کارآمد اجتماعی تبدیل شود.
